Kırgız-Özbek Sınır Çatışmalarının 10. Yıldönümü

Mirat Haber Ajansı

Aynı Türk etnik grubunun iki ulusu olan Özbek ve Kırgızlar arası hala devam eden olaylar ve iki halk arasındaki artık kemikleşen nefret duygularının başladığı tarih olan Haziran 2010’da büyük çaplı olarak ortaya çıkan Kırgızistanlılar ile etnik Özbekler arasındaki şiddet, Kırgızistan’ın ikinci büyük şehri Oş’ta ortaya çıkmıştı. Hızla Güney Kırgızistan’ın diğer bölgelerine yayılmıştı. Bir haftadan kısa bir sürede yüzlerce kişi ölmüş, yüz binlerce kişi evlerinden olmuş ve olduğu gibi mahalleler yok olmuştu. “Haziran olayları”, eski Kırgızistan Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiev’i deviren bir devrimden iki ay sonra gelmişti. Geçici hükümetin ülkeyi ileriye taşıması gerekiyordu ve şiddetin iç ve dış soruşturmasına rağmen, ne olduğuna dair birçok soru cevapsız ve çözülmedi. Etnik Kırgız ve Özbekler genellikle Güney Kırgızistan’da barışçıl bir şekilde birlikte yaşamışlardır. Çoğu durumda evlilik ve etnik olarak karışıktır. Bununla birlikte, arazi dağılımı konusundaki anlaşmazlıklar ve ekonomik ve politik güce eşit olmayan erişim şikayetleri ve gerginlikler kaşınmaktadır. Geleneksel olarak etnik Özbekler kamu sektöründe yeterince temsil edilmemekle birlikte özel sektörde önemli rol oynamıştır. Devrim sonrası siyasi çalkantı bu şikayetleri ön plana çıkardı. Siyasi desteğe ihtiyaç duyan geçici hükümet, geleneksel olarak apolitik Özbek topluluğuna başvurdu. Özbek, güç komisyoncusu rolünü oynayarak cesaretlendirildi ve daha büyük siyasi güç taleplerini ortaya koydu. Özbek’in siyasete katılımının artması beklentisi birçok Kırgız’ı kızdırdı. Ancak, büyük şiddet dalgası ancak 10 Haziran akşamı büyük bir etnik Özbek kalabalığı Oş şehrinin merkezinde toplandığında başladı. Yakındaki bir kumarhanede birkaç Kırgız ve Özbek kumarbazın arasındaki kavgaya tepki gösteren Kırgız ve Özbek kalabalıkları gece boyunca çatıştılar ve Özbeklerin özellikle başlangıçta etnik Kırgızların dayak ve cinayetleri de dahil olmak üzere birçok saldırısından sorumlu oldukları bildirildi. Şiddete öfkelenme ve Özbek zulümlerinin hızla yayıldığı söylentileri, yakınlardaki ve uzak köylerden gelen etnik Kırgız kalabalığı yerel Kırgız çetelerine katıldılar. Oş, Celalabad, Pazar-Kurgan ve diğer güney kentlerindeki Özbek mahallelerine indi.

Bazı anlatılanlara göre, Kırgız ordusu da dahil oldu. Gözlemciler, mahallelere giren zırhlı askeri araçlarda kamuflaj üniformalı bireyleri gördüğünü anlatıyor. Özbek sakinlerinin diktiği geçici barikatları çıkardılar. Bunları, kalan sakinleri vuran ve kovalayan silahlı adamlar izledi ve yağmacılar için yolu temizledi. Yaralıların kesin sayısı belirsizliğini koruyor. Yetkililer, her iki etnik grup tarafından Haziran ayındaki şiddet olaylarında işlenen suçları araştırdıklarını iddia ediyorlar. Ancak İnsan Hakları İzleme Örgütü araştırması, güvenlik operasyonlarının orantısız bir şekilde etnik Özbekleri hedef aldığını göstermektedir. Her iki çatışan taraftaki de birçok yerli, Kırgız makamlarının Haziran ayındaki şiddet olayını adalet huzuruna getirmeyi başaramadığını söylüyor. Sonuç olarak, Kırgız-Özbek sınırı boyunca hala zaman zaman çatışmalar ortaya çıkmakta.