KUR’AN-I KERİM’DEKİ AHLAK

Kur’an-ı Kerimde güzel ahlak hakkında çok geniş bilgiler verilmektedir. Güzel ahlak özellikleri, yerine göre çeşitli ayetlerde yer almaktadır. Sıralamaya göre Kur’an-ı Kerim’in 17. suresi olan İsra suresinin 23. ayetinden 39. ayetine kadar çeşitli güzel ahlak prensipleri sıralanmaktadır. Bu ayetlerin metin ve meallerine yer vermeden bu ayetlerde verilen mesajları kısaca maddeler halinde sizlere takdim etmek istiyorum:

1 – Bu ayetlerde anlatılan güzel ahlakın başında Allah’a inanmak ve ona karşı yerine getirmemiz gereken kulluk görevlerimizi/ibadetimizi, sadece Allah rızası için yapmamız emredilmektedir. İbadet, sadece Allah rızası için yapılır.

2 – Allah’a ibadetten hemen sonra, anne babaya iyilik gelmektedir. İnanan her insan anne baba hakkını, Allah’ın hakkından hemen sonra kabul etmelidir. Hem bu ayetlerde hem de Kur’an-ı Kerim’in başka çeşitli ayetlerinde anne baba hakkı hakkında bilgi verilmektedir. Ona göre anne babaya ve aile büyüklerine, yaşlılara saygı ve hürmet, Kur’an-ı Kerim’in anlattığı güzel ahlakta önemli bir yer tutmaktadır.

3 – Her şey, Allah rızası için yapılmalıdır. Başka gayelerle yapılan ibadetlerin, Allah’ın yanında hiçbir değeri yoktur. Çünkü Allah, her şeyi bilmektedir.

4 – Her konuda Allah’a sığınmak gerekir. Çünkü ondan başka sığınılacak bir güç yoktur.

1.) Gerektiği durumlarda imkân nispetinde akrabalara, yoksullara ve yolda kalmış yabancılara yardımcı olmak gerekir. Onlara hitapta bulunurken bile, müşfik ifadeler kullanmak icap eder.

2.)  İsrafın her çeşidinden ve cimrilikten şiddetle sakınmak gerekir.

3.) Yoksulluk ve geçim endişesiyle çocukları öldürmemek gerekir. Çocukları öldürmek, geniş kapsamlı bir ifadedir. Örneğin anne karnındaki çocuğu geçim sıkıntısı endişesiyle aldırmak, onu öldürmek olarak değerlendirilir. Kur’an, böyle davranmanın büyük bir günah olduğunu haber vermektedir.

4.)  Kur’an’ göre zina, büyük bir ahlaksızlıktır. Çünkü zina fiilinin çok çeşitli zararları vardır.

5.)  Kur’an-ı Kerim, insan öldürmeyi büyük bir günah olarak haber vermektedir. Bundan şiddetle uzak durmak gerekir.

6.)  Yetim hakkı, Kur’an-ı Kerim’in önerdiği ahlakta önemli bir yere sahip bulunmaktadır. Ona göre davranmak icap eder.

7.)  İnsan olma bilincinde olan her kişinin, verdiği sözde durması ve ona göre hareket etmesi icap etmektedir.

8.)  Ölçü ve tartıda hile yapmamak, İslam ahlakının emrettiği önemli bir konudur. Yüce Allah, ölçü ve tartıda hile yapmaktan şiddetle sakındırmaktadır.

9.)  Sosyal hayatta, bizi ilgilendirmeyen şeylerin peşine düşmemek, gıybet ve dedikodudan şiddetle sakınmak gerekir.

10.) Kibir ve gururla hareket etmek, böbürlenerek yürümek, Kur’an-ı Kerim’in önümüze koyduğu ahlak kurallarına uygun düşmemektedir. Çünkü biz, Yüce Allah’ın üstün gücü karşısında çok zayıf varlıklarız.

İşte bu hususiyetler, ele aldığımız ayetlerde dile getirilen güzel ahlakın bazı prensipleridir. Bu ilke ve prensiplere göre ahlaklanmaya çalışmamız gerekmektedir. Her zaman ve her yerde, bu güzel ahlak ilkelerinde birliği sağlamaya çalışmamız gerekir.

Herkese selam, saygı ve hürmetler.

Prof. Dr. Nurettin Turgay