Kur’an’da “Allah’ın Yardımı” İfadesi

“Allah’ın yardımı (nasrullâhi)” ifadesi, biri Mekki diğer ikisi, iki Mekki surede olmak üzere toplam üç surenin birer ayetinde geçmektedir. Bu yazıda söz konusu ifadenin yer aldığı ayetler, içlerinde bulundukları surelerin iniş sırasına göre ele alınacaktır. Risalet döneminde Ehl-i Kitap Rumlar ve müşrik İranlılar, dünya siyasetinde etkin bir role sahipti. Aralarında yaşanan savaşta, İranlılar galip gelince Mekkeli müşrikler sevindiler. Ne de olsa İranlılar da onlar gibi Allah’a şirk koşuyordu. Onlar, günlerin Allah’ın elinde olduğu gerçeğini göz ardı ediyorlardı. Onlar Müslümanlara karşı psikolojik üstünlük sağladıklarını sansalar da bu zanları boşa çıktı. Rumların ateşperest İranlıları yenmesi gibi müminler de Bedir’de putperestleri yendiler: “Allah’ın yardımıyla. O, dilediğine yardım eder. O güçlüdür, merhamet sahibidir.” (er-Rum 30/5). Müminler kâfirlere karşı üstün konumda olmak için ellerinden geleni yapıp Allah’a dayanmalıdır. Müminlerin mi kâfirlerin mi galip geleceği bilgisi Allah katındadır. Cennet ödülünü almak, Allah yolunda mal ve can ile çabalamayı gerektirir. Bu sırada karşılaşılan olumsuzluklara karşı sabretmek ve yola devam etmek gerekir: “Yoksa siz, sizden önce gelip geçenlerin başına gelenler size de gelmeden cennete gireceğinizi mi sandınız? Yoksulluk ve sıkıntı onlara öylesine dokunmuş ve öyle sarsılmışlardı ki sonunda Peygamber ve beraberindeki müminler, ‘Allah’ın yardımı ne zaman?’ dediler. Bilesiniz ki Allah’ın yardımı yakındır.” (el-Bakara 2/214). Peygamberlerin ve inananların tarih boyunca karşılaştıkları itirazlar birbirine benzer.[1] Müminler “İman ettik.” demekle bırakılmazlar (el-Ankebut 29/2). Aksine bu iddialarında ne kadar samimi oldukları, inkârcıların ve zalimlerin engellemeleriyle test edilir. Bunlara karşı umutsuzluğa düşmemeli, Allah’ın yardımı umulmalıdır. O, dinine yardım edeni yardımsız bırakmaz (Muhammed 47/7). İslam, insanları ümitvar kılar. Karşılaşılan zorluklar geçicidir ve ne zaman ortadan kalkacağı bilgisi Allah’a aittir: “Allah’ın yardımı ve zaferi geldiğinde” (en-Nasr 110/1). Bu ayet indiğinde İbn Abbas (ö. 68/687-88), Resulullah’ın -muhtemelen görevini başarıyla tamamladığı düşüncesiyle- vefat edeceğini söylemiş, Hz. Ömer (ö. 23/644) de ona, “Senin bildiğin kadarından fazlasını bilmiyorum.” demiştir.[2] Mekke’nin fethinden önce inen ve Resulullah’ı (s) muhatap alan gaybî bilgi içerikli bu ayetteki Allah’ın yardımı; müminlere zafer vermesi, fetih ise beldelerin Müslümanların idaresine girmesidir. Fethin iki somut örneği Hudeybiye Barışı ve Mekke’nin fethi olsa da ayetin ifadesi geneldir. “Yardım ve fetih” müjdesi hem manevi hem de maddi bir başarı elde etmeyi içerir. Maddi başarı (fetih) öncesi asıl olan şey, Müslüman olmayan toplumlara tebliğ yoluyla İslam’ın ulaştırılmasıdır. Bu tebliği engellemeye kalkarlarsa o zaman o ülkeler bizzat fethedilir. Pratikte de böyle olmuştur. Yani Müslüman tebliğciler, dini dünyanın dört bir yanına ulaştırmışlar, engel çıktığında güçleri yetiyorsa o engeller de bir bir aşmışlardır. Günümüzde her ne kadar İslam, terör ile eşitlenmiş bir şekilde dünya medyasında takdim edilse de –âlemlerin Rabbine hamdolsun- 2060 yılında İslam’ın Hristiyanlığı geçerek dünya dinler sıralamasında ilk sıraya yükseleceği öngörülmektedir.[3] Görüldüğü gibi “Allah’ın yardımı” ifadesinin yer aldığı ayetlerde Müslümanların yaşadıkları yerlere komşu olan ülkelerde ne olup bittiğine kayıtsız kalmadıklarından, Müslümanların lehine gelişmeleri gördüklerinde sevindiklerinden, Müslüman olmanın zorluklara karşı sabırla direnmek anlamına geldiğinden, ilahi yardımın uzak olmadığından ve geldiğinde de insanların İslam’a daha çok eğilim gösterdiğinden söz edilmektedir. 31.1.2019

[1] Murat Kayacan, Kur’an’da Peygamberlere Karşı Tavırlar ve Sonuçları, 3. Bs (İstanbul: Ekin Yayınları, 2016). [2] Ebu Cafer Muhammed bin Cerîr Taberî, Camiu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân (Beyrut: Daru Hicr Li’t-Tabaa ve’n-Neşr ve’t-Tevzi` ve’l-İ`lan, 1422), 24: 708. [3] Michael Lipka – Conrad Hackett, “Why Muslims are the world’s fastest-growing religious group”, 06 Nisan 2017, http://pewrsr.ch/2nOPNXY. Erişim tarihi: 26.1.2019

Murat KAYACAN

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi