Gündem

Nijer’de Darbe

Afrika kıtasındaki askeri darbelerin ve darbeler hakkında yapılan açıklamaların aynıyla kalmaya devam etmesi gösteriyor ki Nijer’in durumu, seçilmiş bir cumhurbaşkanı olan Mohamed Bazoum’un devrilmesi dolayısıyla diğerlerinden pek de farklı değildir.

Bazoum’un iktidara gelmesinde, iktidar partisine (Nijer’in Demokrasi ve Sosyalizm Partisi) olan bağlılığı, dışişleri ve içişleri bakanlıklarında görev yaptığı bir dizi deneyime sahip olması etkili olmuştur. Bu durum Bazoum’un ülkedeki en yüksek mevkiye aday olmasını sağladı. Öte yandan Bazoum’un ikinci turdaki zaferi muhalefetle tartışma konusu oldu. Bunun ilk sebebi zayıf kalan sosyal desteği ve bazı iktidar partisi liderlerinin onun yükselişinden duyduğu hoşnutsuzluktur.

Meydana gelen darbenin incelenmesi açısından bakıldığında ise, Bazoum’un zaferinin ne yönetimi hak ettiklerini düşünen etnik gruplar ne de ordunun bazı üyeleri tarafından memnuniyetle karşılanmadığı ortadaydı. Öte yandan Bazoum’un hükümeti değiştirme girişimleri de bu yönde bir girişim olacağının sinyallerini veriyordu. Nitekim Bazoum, selefi ile üzerinde anlaşmaya vardığı haritaya bağlı kalmadı. Bu da onun Medvedev’in Putin’le olan pozisyonunda yer almasını sağladı. Bunun en belirgin göstergeleri de şunlardır:

Bazoum’un, iktidar partisinin nüfuzlu üyelerinden uzakta, devletin ana organlarında yeni nüfuz merkezleri inşa etme girişimi.
Ordu ve cumhurbaşkanlığı muhafızlarındaki görevden almalar ve atamalar konusunda selefi ve parti yetkilileriyle anlaşmazlıklar.
Eski cumhurbaşkanının tüm dönemi boyunca görev yapmış bir gazi olan cumhurbaşkanlığındaki bir komutanı görevden alma niyeti.
Eski Cumhurbaşkanı Mohamed Issoufou’ya sadık bir dizi kişinin görevden alınması.
Bazoum’un ordunun sayısını artırma ve yeni üyeler alma beyanı da rakiplerinin onun nüfuzunu genişletme konusundaki şüphelerini ikiye katladı.
Tüm bunlar, yönetici seçkinler arasındaki iç çatışmaların boyutlarını ve ordunun gelişmekte olan demokratik deneyime karşı sabırsızlığını yansıtıyor.

Ülkenin geneliyle ilgili darbe nedenlerine gelince, ülkenin içinde yaşadığı aşırı yoksulluk, nüfusun yarıdan fazlasının yoksulluk sınırının altında olması, eğitim görme yaşındaki çocukların yalnızca yarısının bunu yerine getiriyor olması. Öte yandan Boko Haram gibi silahlı grupların faaliyet gösterdiği bölgede yer alması da Nijer’deki güvenliği etkilemiştir.

Cumhurbaşkanlığı Muhafızları, darbeyi gerçekleştiren ve ilk açıklamayı yapan partidir. Ancak bir gün sonra ordu, darbeye destek vererek Cumhurbaşkanlığı Muhafızlarının yanında yer aldı ve Cumhurbaşkanlığı Muhafızları Komutanı General Abd al-Rahman Tiani, darbeye destek verdi. Aynı zamanda Cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum’u deviren askeri konsey olan “Ulusal Vatanı Koruma Konseyi”nin başkanı sıfatıyla Geçiş Konseyi’nin de başkanı ilan edildi.

Bazoum ise darbeyi tanımayarak tahttan çekilme kararını imzalamazken, darbe yanlıları da iktidar partisinin genel merkezini ateşe verdi.

https://www.aljazeera.net/politics/2023/7/28/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%8A%D8%AC%D8%B1-%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0-%D9%8A%D8%BA%D8%AA%D8%A7%D9%84