Afrika’yı Çalmak: İngiltere Kıtanın Sanatını Nasıl Yağmaladı? – 16

Bu temel yaklaşım çığ gibi büyüyor. Gana’da Ayim, Gana’yı uçtan uca dolaşan mobil müzeyi oluşturdu. Ayim bunu, toplulukların gelecekteki bir müzeden ne istedikleri konusunda geri bildirimde bulunduğu bir “kulak verme aracı” olarak tanımlıyor. Bu, nihayetinde Gana’nın daha az “monolitik” (standart) olan bir müze modeli oluşturmaya yönelik ulusal stratejisini besleyecektir.

2023 yılına kadar 30 milyon dolarlık bir Pan Afrika Mirası Dünya Müzesi inşa etme planları Gana’da şekilleniyor. Projenin arkasında yer alan Gana parlamentosunun eski bir üyesi olan Kojo Yankah, projenin vatandaşlara “Afrikalı olmaları hasebiyle gurur duyacak bir şeyleri olduğunu bilmeleri” konusunda ilham vermeyi amaçladığını söyledi.

Maina’nın küçük organizasyonu, Kenya tarihini yeniden anlatan ve insanlara onun etkisini keşfetmeleri için alanlar sunan atölye çalışmaları düzenliyor. “İade etme konusunda hiçbir şeyin olmadığını veya çok az şeyin meydana geldiğini düşünmek kolay, ama işin içinde çok fazla insan var. Yalnızca onların bir platformları yok.” diyor Maina.

Kıtada, iade konusunda Afrikalıların sesleri gittikçe yükseliyor. Afrika Birliği, Kuzey Afrika ülkesi Cezayir’de 2023 yılına kadar 57 milyon dolarlık Büyük Afrika Müzesi inşa etmeyi planladığını duyurdu.

Bazıları bu belirli konumu sorgulasa da Afrika Birliği’ndeki kültür bölümü başkanı Angela Martins, Al Jazeera’ya ülkenin başkenti Cezayir’deki sitenin Cezayir hükümeti tarafından teklif edildiğini ve kıta çapında kültürel mirası teşvik edeceğini söyledi.

Martins’e göre, sömürgeci güçlerin varlıkların basitçe “alınmadığını” ve yağmalandığını kabul etmeleri ilk büyük engeldir. Martins, çalınan varlıklar için verilen tazminatları görmek istiyor. Ayrıca Büyük Afrika Müzesi’nin “yasadışı yollarla ticareti yapılan mirasın iadesini müzakere edecek özel bir kurum” olacağını söyleyerek sözlerini sürdürüyor.

Bu müze “üye devletler ile yağmalamayı gerçekleştiren veya yasadışı yollarla bunların ticaretini yapan ülkelerle müzakereleri başlatacak. Böylece onlar bir anlaşmaya varabilirler.” diyor Martins.

Planlanmış bir Afrika Birliği Model Yasası raporu, üye devletler için iade konusundaki yaklaşımları aynı şekilde desteklemeyi amaçlıyor. Raporunun iade konusunda “ana araç” olacağına inanan Martins, “Asıl rolümüz politika düzeyinde.” diyor.

Tijani, Nijerya’nın kültürel eserlerinin iadesini istemekten vazgeçmeyeceğini söyledi. Şimdiye kadar geri kazanılan nesneler, yağmalanan miktara kıyasla çok az. Çok daha fazlasının özel (şahsi) Avrupa evlerinde olduğundan şüpheleniliyor. Nijerya, Nok döneminden, İbo halkından, Oku ve Eloyi’den yasadışı olarak ihraç edilen hazineleri geri arıyor. Bunlardan sonuncusu, 1918’de İngiliz yönetimine karşı başarısız bir şekilde isyan etti.

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: https://www.aljazeera.com/features/2021/10/12/stealing-africa-how-britain-looted-the-continents-art