Afrika’yı Çalmak: İngiltere Kıtanın Sanatını Nasıl Yağmaladı? – 2

Eleştirmenler ayrıca Batılı müzeleri gücün ağır bir şekilde kötüye kullanılmasına katılmakla suçluyor.

Merkezi Senegal’de bulunan Open Society Initiative for West Africa (OSIWA) yöneticisi Ayisha Osori, “Müzeler kesinlikle sömürgeciliği, galibiyet hikayelerini ve zaferlerin meşrulaştırılmasını şekillendirmeye yardımcı olan araçlardı.” diyor. Osori, ülkelerin yurtdışında tutulan kültürel hazinelerini geri almalarına yardımcı olmak için Open Society’nin dört yıllık, 15 milyon dolarlık bir girişiminde eş başkanlık görevini yürütüyor.

“Nijerya’daki Benin krallığına, Benin (Cumhuriyeti)’deki Dahomey krallığına ve Gana’daki Ashanti krallığına bakarsak bu şeylerin büyük bir şiddetle alındığı görülür.” diyor.

Bağımsızlıktan altmış yıl sonra, Afrika’daki hükümetler aktif olarak çalıntı eserlerin geri alınması için uğraşıyor. Tarihsel olarak, Avrupalı yetkililer, orijinal sahiplerin kim olduğunu belirleyemedikleri gerekçesiyle iade taleplerini reddetti. Nijerya Ulusal Müzeler ve Anıtlar Komisyonu genel müdürü Abba Isa Tijani’ye göre diğer mazeretler, iade edilen eserlerin düzgün bir şekilde yönetilemeyeceği endişelerini içeriyordu.

Bu nedenle, Nijeryalılar 2020’de aracı olarak hareket etmek ve yabancı müzelerle müzakereleri yönetmek için bağımsız bir organ olan Legacy Restoration Trust’ı kurdular. Tijani, bunun ileriye dönük en önemli adım olduğuna ve Nijerya siyasetindeki değişikliklerden etkilenmemek için tasarlandığına inanıyor.

Nijerya o zamandan beri proaktif olarak Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, İrlanda ve Aberdeen Üniversitesi de dahil olmak üzere Britanya, İngiltere Kilisesi, Los Angeles’taki Fowler Müzesi, İrlanda Ulusal Müzesi ve Berlin’deki Etnologisches Müzesinin de içinde bulunduğu kurumlarla iade anlaşmaları yapıyor.

Biz konuşurken, Tijani Haziran ayında duyurulan New York Metropolitan Sanat Müzesi’nden üç Nijerya eserinin iadesini tamamlamanın ortasındaydı – iki 16. yüzyıl Benin Bronz plaketi ve 14. yüzyıldan bir Ife kafası. Benzer şekilde Nijerya’ya ait çalınan objelere sahip daha fazla müzenin onları iade etmeyi düşüneceğini umuyordu.

Fakat British Museum ile müzakereler genellikle bir çıkmaza girdi. Britanya hükümeti kısa süre önce devlete ait kurumlar için “tutmaya devam et ve açıkla” duruşunu benimsedi; bu, anıtların ve tartışmalı nesnelerin korunacağı fakat bunun belli bir bağlam içinde olacağı anlamına geliyor. Avrupa’da devlete ait kurumlar, koleksiyonlarını iade edebilmek için yeni yasalara ihtiyaç duyuyor. Bu, Fransa ve Almanya’da yürürlüğe girmiştir, ancak İngiliz kurumlarının bunu yapması 1963 tarihli British Museum Yasası ve 1983 tarihli Ulusal Miras Yasası tarafından hala engellenmektedir. Birleşik Krallık hükümeti, iadeyi sağlamak için bu yasaları değiştirme planı olmadığını söyledi.

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: https://www.aljazeera.com/features/2021/10/12/stealing-africa-how-britain-looted-the-continents-art