Murat KAYACAN

Allah’ın Ayetiyle Mücadelenin Maliyeti: Semûd Kavmi Örneği

16.03.2023

Daha önceki yazımızda Hûd suresi 61.-62. ayetler bağlamında Hz. Sâlih’in, insanları tek olan Allah’a ibadete davet ettiğinden, O’nun verdiği nimetlere dikkat çektiğinden, kavminin katı gelenekçi tutumunun onları hakka yönelmekten alıkoyduğundan ve batıl konusunda “kesin inançlılığı” seçtiklerinden söz edilmişti. Bu...

Hz. Sâlih’in Hak Mesajı ve Taklitçi Tepki

09.03.2023

Daha önceki bir yazımızda Kur’an’da “Semud kavmine de kardeşleri Salih’i (gönderdik)” ifadesinin geçtiği üç Mekki surenin üç ayeti, o surelerin iniş sırasına göre ele alınmış ve Hz. Sâlih’in kavmini tevhide, bağışlanma dilemeye ve tövbe etmeye davet ettiğinden söz edilmişti. Öncekinden...

Hûd Suresi Bağlamında Hûd’un Islah, Âd Toplumunun İfsat Çabaları-4

02.03.2023

Önceki yazımızda Hûd suresi 56.-58. ayetler bağlamında Yüce Allah’ın hakimiyeti dışına çıkabilecek bir şeyin olmadığından, peygambere itaat etmeyen toplumlara Allah tarafından bir cezanın gündeme gelebileceğinden, söz konusu cezanın dünyada da ahirette de olabileceğinden, peygamberlerin yaşadığı ve onlara haber verildiği dönemlerde...

Hûd Suresi Bağlamında Hûd’un Islah, Âd Toplumunun İfsat Çabaları-3

23.02.2023

Önceki yazımızda Hûd suresi 53.-55. ayetler bağlamında Hz. Hûd dönemi inkârcılarının, batıl inançlarında mutaassıp olduğundan, uydurdukları ilahlardan birinin tevhid çağrısında bulunan peygamberi çarptığını ileri sürdüklerinden, onların batılda ısrarı karşısında Hz. Hûd’un, Allah’a tevekkül edip davasına sahip çıktığından söz edilmişti. Bu...

Hûd Suresi Bağlamında Hûd’un Islah, Âd Toplumunun İfsat Çabaları-2

16.02.2023

Önceki yazımızda Hûd suresi 50.-52. ayetler bağlamında Hz. Hûd’un, Allah’a inandırmaktan daha ziyade O’na ortak koşulmasını engellemeye yönelik bir gayret içinde olduğundan, diğer peygamberler gibi onun da -tabiri caizse- dünyayı kalbinde değil cebinde taşıdığından, tebliğinde Allah’tan bağışlanma dileme ve tövbe...

Hûd Suresi Bağlamında Hûd’un Islah, Âd Toplumunun İfsat Çabaları-1

09.02.2023

Daha önce A`raf suresi 7/65.-72. ayetler bağlamında Hûd kıssasını iki köşe yazısı şeklinde ele almıştık. Bu yazıda ise Hûd suresi 50.-52. ayetler bağlamında şu soruların yanıtları aranacaktır: “Hz. Hûd’un, müşrik kavminin ‘kardeşi” olması ne anlama gelir? O, dini anlatırken niçin...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -9-

26.01.2023

Önceki yazımızda Hûd suresi 46.-47. ayetler mihverinde Hz. Nûh’un oğlunun niçin ailesinden sayılmadığı, Hz. Nûh’un yüce Allah’a bağlılığı, inananlarla birlikte kurtuluş gemisinden inişi ve sabretmenin önemine değinilmişti. Bu yazıda ise Hûd suresi 46.-47. ayetler çerçevesinde şu soruların yanıtları aranacaktır: “Kur’an...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -8-

19.01.2023

Önceki yazımızda Hûd suresinin 44.-45. ayetleri yorumlanmış ve Yüce Allah’ın; cansız varlıklara da emir verdiğinden ve bu emirlerin yerine getirildiğinden, Hz. Nûh’un oğlunun münafık olabileceğinden ve bu nedenle Hz. Nûh’un onu Müslüman sanıp gemiye davet etmiş olabileceğinden söz edilmişti. Bu...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -7-

12.01.2023

Önceki yazımızda Hûd suresi 41.-43. ayetler dolayımında felaketlerden kurtulmak söz konusu olsa bile bunun tedbirlerden ziyade yüce Allah’a bağlanması ve O’nun adının anılması, Müslümanlarla birlikte hareket edilmesi ve Allah’ın azabından korunmak için dünyevi tedbirlerin yanında peygamberin yolundan gidilmesi gerektiğinden söz...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -6-

05.01.2023

Önceki yazımızda Hûd 11/38.-40. ayetler bağlamında Hz. Nûh’un, kâfirlerin alaycı tutumlarına karşı gereken cevabı verdiği, onları azap ile tehditten vazgeçmediği, azap süreci başlayınca da ona ve gemiye binen müminlere lazım olacak hayvanlardan gemiye aldığı böylece inananların tufanın öldürücü etkisinden korunup...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -5-

29.12.2022

Önceki yazımızda Hûd 11/35.-37. Ayetler bağlamında inkârcıların, peygamberlerinin mesajını yalanladığından, onların bu tutumunun dünyevi cezasının, artık iman açısından onlardan umudun kesilmesi olduğundan, onların cezalandırılacağından müminlerin ise kurtulacağından ve Hz. Nûh’tan, inkârcılara Allah’tan dünyada ya da ahirette herhangi bir yardım talebinde...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -4-

22.12.2022

Önceki yazımızda Hûd 11/31.-34. ayetler bağlamında Hz. Nûh’un; erdemli olmayı mal, mülk, makam, mevki vb. unsurlarda değil takvada gördüğünden, yoksul kimseleri dışlamadığından, inkârcılara karşı sağlam duruşundan, bir peygamber olarak azabın geliş zamanını belirlemesinin mümkün olmadığından ve inkârcılara karşı vahiy perspektifinden...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -2-

08.12.2022

Önceki yazıda Hûd suresinde yer alan Nûh kıssasına dair ilk üç ayet (Hûd 11/25-27) değerlendirilmiş ve Hz. Nûh’un risalet vazifesini güzelce yerine getirdiğinden, insanları Allah’a inanmaya davet ederken “şirksiz bir iman” vurgusunda bulunduğundan, inkârı seçenlerin “nüfuz sahibi kimseler olmalarını” hakkın...

Hûd Suresi Bağlamında Nuh Kıssası -1-

24.11.2022

Nûh kıssası, Müslümanları zayıf olduğu Mekke döneminde de etkili oldukları Medine döneminde de inmiş olan Kur’an ayetlerinde anlatılmıştır. Bu kıssaya ilişkin Hûd suresi ayetlerinin ilk üçü (Hûd 11/25-27) hakkındaki bu yazıda şu soruların yanıtları aranacaktır: “Hz. Nûh’un kavmine apaçık bir...

Modern Dönemde Muhsinlerden Olmak

17.11.2022

Muhsinler yaptığı işi iyi yapan Müslümanları tanımlamak için kullanılır. Onlar Allah’ı görür gibi ibadet ederler. Bu yazıda amaç Kur’an’dan ilham alarak içinde yaşadığımız çağda nasıl iyi Müslüman nasıl olunacağına dair mümkün görülen Müslümanca birtakım fiiller konusunda sesli düşünmektir. Bu bağlamda...

Kur’an Nasıl Bir Sosyal Çevreye İndi?

10.11.2022

Kur’an’ı doğru anlamada indiği ortamın özelliklerini bilmenin katkısı göz ardı edilemez. Bu bağlamda o döneme dair bir köşe yazısı düzeyinde bir gezinti faydalı olacaktır. Kur’an bir boşluğa değil, belli bir zamanda ve mekânda inmiştir. Bu perspektifle yapılacak bir Kur’an okuması,...

Sabır Giyinip Kuşanmak

03.11.2022

Rahmetli tefsir öğretim üyesi Yusuf Işıcık (1949-2020), “Vazo değiliz ki kırılalım.” derdi. Mekânı cennet olsun. İncitici tavırlar karşısında müsamahakâr olmak ne güzel. Buna dair tanıdığım bir Müslümanın ikisi Konya’da biri Kayseri’de olmak üzere üç hatırasını paylaşmak istiyorum. Üniversiteyi Konya’da okumuştu....

İyimserlik Ya da Dikenlerin Üzerinde Taze Gülleri Görmek

27.10.2022

Kimi her şeyi kötü tarafından görür, hep kötü ihtimalleri düşünür. Hâlbuki kötümserlik şeytanın işidir. Müslüman ise Allah’ın yardımını uman kişidir. Bu yazıda kötümser hava yayma çabalarında olanların söylemlerine, çelişkilerine dikkat çekilecek; iyimserliğin faydalarına, imkânlarına vurgu yapılacaktır. Amaç, ıslah çabalarında Müslümanları...

Tağuti Saldırılar Karşısında İslamî Tavır Örnekleri

13.10.2022

Hak yoldan saptıran kimselere tağut denir. Bu anlamda şeytan da onun izinden gönüllü giden kimseler de tağuttur. Bu yazıda risalet öncesi, risalet dönemi ve yakın tarihten tağuti tutumlara ve o tutumları aşmaya dair taktik tutumlar içeren birkaç örnek verilecektir. Amaç,...

“Doğru Yol Budur.” Hele Bir Yürü Bak Ne Gençler Göreceksin Geride?

06.10.2022

“Gençler deizme, ateizme kayıyor.” denilse de Ariela Keysar ve Juhem Navarro-Rivera’nın incelemesine göre ateistler, dünya nüfusunun %7’sine tekabül ediyor. Yani dinler değil, dinsizlik zor durumda. Karl Marks (1818-1883), “Din afyondur.” demiş olsa da halklar dini değil, Marksizm’i kenara çekti. Demek...

Camiler Nasıl Daha Fonksiyonel Olabilir?

29.09.2022

Camiler Müslümanların sosyalleşmesi için bulunmaz nimettir. Bu mekânlarda belki de en büyük faaliyet yükü, imam (ve varsa müezzin) kardeşlerimizin sırtındadır. Bununla birlikte onlara destek olmak, başta ilahiyat öğretim elemanlarının, din dersi öğretmenlerinin ve cami cemaatinin sorumluluğudur. Cami din görevlilerinin neler...

Müslüman Perspektifinden Batı’yı Yeniden Yazma Önerisi Olarak Oksidentalizm

22.09.2022

2007 yılında Konya’da Bilgi İletişim Kültür Araştırma Derneği (BİLKAD) söyleşilerinin konuğu ilahiyatçı Fethi Ahmet Polat idi ve Oryantalizmin (Doğu araştırmacılığı) karşısında konumlandırılabilecek “Oksidentalizm” (Batı araştırmacılığı) üzerine faydalı bir söyleşide bulunmuştu. Sunumu büyük oranda Mısırlı düşünür Hasan Hanefi’nin (1935–2021) Muqaddime fî...

“Ortaya Karışık Bir Din” Müreccihlerine Tefekkür Telkini

15.09.2022

Türk şairi ve nesir yazarı Yahya Kemal (1884-1958) şöyle demiş: “Türk milleti dinini istediği gibi benimsemiş, İslamiyet’i kendi mizacına göre kabul etmiş ve çok eski putperestliği ile karıştırmış ve öyle sever, onun uğruna yalnız bu sebeple ölür.” Yahya Kemal bu...

Hakkın İnayetine Tevekkül Varken Senin Tevekkülün Kime?

08.09.2022

Yıl 2006… gazetelerde manşet: “Meryem Ana Mucizesi!” Olay nedir? İzmir’in Selçuk ilçesinde çıkan yangının Meryem Ana Evi’ne ulaşmak üzereyken söndürülmesi; fakat olayın yansıtılması, Hz. Meryem’in olayı haber alıp yangına müdahale etmesi ve söndürmesi şeklinde. Peki böyle bir şey olabilir mi?...

Ucu Keskin Düşüncelerin Faydaları ve Zararları

01.09.2022

Ümmet bilinciyle hareket edip mümkün olduğunca Müslümanlarla didişmemek erdemli bir tavırdır. Bu yaklaşımda hüsnü zan merkezdedir. Asıl olan şey, muhatabın iyi yanlarını görmek, ön plana çıkarmak ve bu sayede iç çatışmayı en aza indirmektir. Peki, bu durumda Müslümanların, sert mizaçlı,...

“Tek Partili Devlet” Ehlinin “Tek Partili Devlet” Fobisi

25.08.2022

Yıllar önce (21 Temmuz 2006) CHP Konya il teşkilatında çalışan ve aynı zamanda gazeteci olan biriyle internet üzerinden yazışmıştım. Muhatabımın sözleri beni hayal kırıklığına uğratmıştı; çünkü Türkiye’nin bir ordu devleti olduğunu söylüyor hatta bu durumu bilmediğim düşüncesiyle “Amerika’da yaşayıp yaşamadığım.”...

Ebû Hanîfe Bağlamında Âlim-İktidar İlişkisini Yeniden Düşünmek

18.08.2022

Yıl 2006. Ağustos ayının ilk günleri… Konya’da Bilgi İletişim Kültür Araştırma Derneği (BİLKAD) söyleşilerinin konuğu Sait Şimşek, program moderatörü de Fethi Ahmet Polat idi. Polat, İslâm ümmetinin problemlerine “yol gösterici” (hidayet) olan Kur’an ile çözüm bulmaya çalışan sosyolojik tefsir ekolüne,...

“İslam’da Cariyelik Yok” Demek Kulağa Hoş Gelse de

11.08.2022

İlahiyatçı yazar Ali Rıza Demircan’ı gençlik yıllarımdan biliyorum. Maşallah hâlâ ilmî heyecanını kaybetmedi. Okuyor, yazıyor, Müslümanca gündem oluşturmaya çalışıyor. Bu yazıda onun Kur’an ve Sünnet Işığında Cariyeler ve Sömürülen Cinselllikleri adlı kitabın yaklaşık ilk 50 sayfası bağlamında birtakım değerlendirmelerde bulunmak...

Çelişki Kapılarından Geçmek

04.08.2022

İnsan zihni tutarlılık arar. Bununla birlikte insanlar pek çok çelişkiye de imza atar. Bu yazıda bunların bir kısmına dikkat çekilecektir. Saati kurup işe vaktinde gitmek ama işi/rızkı nasip eden yüce Allah’a şükretmek için sabah namazını camide kılmamak. Sahabenin ve onlara...

Heyecanlı Bir Ortaçağ Tarihçisi: Mikail Bayram

28.07.2022

Mikail Bayram 1940 yılında Van’da dünyaya geldi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun oldu. Adana Kız Lisesinde Din Bilgisi öğretmeni olarak görev yaptı. Konya Yüksek İslam Enstitüsünde Fars Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Onunla Selçuk Üniversitesi İngiliz Dili...

Sonraki sayfa »