Etiyopya’da Son Durum Nedir, Etiyopya Ülke Profili

Son bir yıldar Türkiye’nin gündemine önce ufaktan sonra da hızlı bir şekilde giriş yapan ve bugün Türk SİHA’ları sayesinde işgal ve parçalanmaktan kurtulan Etiyopyanın ülke, siyaset ve medya profilini sizler için çıkardık.

Etiyopya, Afrika’nın en eski bağımsız ülkesi ve nüfus bakımından en büyük ikinci ülkesidir. Mussolini’nin İtalya’sının beş yıllık işgali dışında hiçbir zaman sömürgeleştirilmedi.

En eski Hıristiyan mezheplerinden biri olan Etiyopya Ortodoks Kilisesi’nin ve sadece 1974 darbesiyle sona eren bir monarşinin evi olmasıyla eşsiz bir kültürel mirasa sahiptir.

Kıtanın sömürge dönemi boyunca Afrika bağımsızlığının bir sembolü olarak hizmet etti ve Birleşmiş Milletler’in kurucu üyesi ve birçok uluslararası kuruluş için Afrika üssü oldu.

Kuraklık ve iç çatışmalar, Etiyopya’yı, monarşinin çöküşünden Meles Zenawi’nin uzun otoriter yönetiminin bir dereceye kadar istikrar getirdiği 1991 yılından sonra Marksist bir diktatörlük altında bir kargaşa halinde bıraktı.

Başbakan Abiy Ahmed, ülkede siyasi liberalleşme kampanyası başlattı ve 2018’den sonra Etiyopya’nın komşuları, özellikle Eritre ile olan anlaşmazlıkları sona erdirmeye çalıştı.

Ancak bu çabalar, Tigray bölgesinin liderleriyle 2020’de başlayan ve hızla silahlı çatışmaya dönüşen bir anlaşmazlık yüzünden gölgede kaldı. Tigray bölgesi, Başta Mısır olmak üzere, ABD ve Avrupa Birliği’nden aldığı destek ve vaatlerle hükûmetin uzattığı bütün barış ve görüşme davetlerini elinin tersi ile itti.

Sahle-Work, İmparatoriçe Zawditu’dan (1928-1930) bu yana ilk kadın devlet başkanıdır.

ETİYOPYA’YA İLK KADIN CUMHURBAŞKANI

Etiyopya Devlet Başkanı Sahle-Work Zewde’dir.

Sahle-Work, İmparatoriçe Zawditu’dan (1928-1930) bu yana ilk kadın devlet başkanıdır.

Parlamento, Ekim 2018’de Etiyopya’nın ilk kadın cumhurbaşkanı olarak Sahle-Work Zewde’yi seçti.

Deneyimli bir diplomat olan Sahle-Work, büyük ölçüde törensel göreve yemin ederken toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçeğe dönüştürmek için çalışmaya söz verdi.

Başbakan Abiy Ahmed’in yarısını kadınlardan oluşan bir kabine atamasından bir hafta sonra göreve başladı.

Abiy Ahmed, 2018’de Başbakan Hailemariam Desalegn’in beklenmedik istifasının ardından iktidardaki Etiyopya Halkı Devrimci Demokratik Cephe koalisyonuna liderlik etmek üzere seçildi.

Etiyopya Başbakanı Aby Ahmed

Komşu Eritre ile uzun süredir devam eden gerilimleri sona erdirmeye çalışma sözü verdi ve aylar içinde iki ülke aralarındaki savaş durumunun sona erdiğini ilan etti.

Abiy ayrıca hükümete daha fazla şeffaflık ve 2015’ten bu yana protestolarla parçalanan bir ülkeye uzlaşma getirme sözü verdi.

Ancak 2020’de Tigray bölgesi ile yaşanan gerilimler, federal hükümetin, yetkisiz bir bölgesel seçimin ardından asker göndermesine yol açarak silahlı çatışmayı tetikledi.

ABD, Mısır, Avrupa Birliği ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin kontrolündeki Sudan’daki darbi rejiminin tam destek verdiği Tigraylar kurdukları terör çeteleri ile ülkede iç savaş çıkararak başkentin kapılarına kadar dayandılar. Ancak bu sırada Türkiye devreye girerek Batı, bölgesel ve yerel sömürgecilerin planlarını bozdu. Türkiye tarafından gönderilen TB Bayraktar SİHA’larıisyancıları geldiği yere kadar kovarak büyük ve ağır bir yenilgiye uğrattı. Ve hükûmet, teröristlere dilediği anlaşma şartlarını dayadı. Şu anda ülkede kontrol hükûmetin elinde bulunuyor.

ETİYOPYA’DA MEDYA’NIN DURUMU NEDİR?

2018’deki hükümet değişikliği, uzun yıllardır bölgenin en kısıtlayıcı ortamlarından birinde faaliyet gösteren medya için yeni bir dönem başlattı.

Ancak Sınır Tanımayan Gazeteciler, sert medya yasalarında önemli bir gelişme olmadığını söylese de ayrılıkçılık ve terörizmi savunanların haricinde bütün medya organları özğür bir şekilde yayınlarını yapıyorlar..

Devlet, ulusal yayıncılar ETV ve Radyo Etiyopya da dâhil olmak üzere çoğu yayın kuruluşunu kontrol ediyor.

ETİYOPYA TARİHİNİN ÖNEMLİ DÖNEMLERİ

4. yüzyıl – Hıristiyanlık devlet dini olur.

1855-1868 – Modern Etiyopya devletinin temelini atan İmparator II. Tewodros’un saltanatı.

1896 – İstilacı İtalyan kuvvetleri Etiyopyalılar tarafından Adwa’da yenildi.

1935-1941 – İtalya, İngiliz, İngiliz Milletler Topluluğu ve Etiyopya kuvvetleri tarafından sürülmeden önce İmparator Haile Selassie’yi görevden aldı ve Etiyopya’yı ilhak etti.

1962 – Haile Selassie, Etiyopya eyaleti haline gelen Eritre’yi ilhak etti.

1974 – Haile Selassie, hükümetin kıtlıkla baş edememesinin ardından askeri darbeyle devrildi.

1977-79 – Marksist diktatör Mengistu Haile Mariam tarafından yönetilen “Kızıl Terör”de binlerce kişi öldürüldü.

1984-85 – Başka bir ciddi kıtlık ülkenin çoğunu harap etti.

1991 – Etiyopya Halkın Devrimci Demokratik Cephesi Mengistu’yu görevden aldı. Meles Zenawi, 19 yıllık otoriter yönetiminde istikrarı sağladı.

1993 – Eritre bağımsız oldu.

1999-2000 – Etiyopya-Eritre sınır savaşı.

2018 – Abiy Ahmed başbakan oldu ve yurtiçinde ve yurtdışında reform programını başlattı.

2020 – Tigray bölgesi şefleri, ABD, Mısır, Avrupa Birliği ve Sudan$ın kışkırtması ile iç savaş başlattı.

2021 – Hükûmet, Tigray teröristlerine ağır bir darbe vurarak isyanı püskürttü.