Hz. Aişe Annemizin Evlilik Yaşı

Yargı sürecindeki “altı yaşında evlilik” iddialarının İslâm’a ve Resulullah’a (s.a) saldırı kampanyasına dönüşmesi, Hz. Aişe (r.anhâ) annemizin Resulullah’la 6-7 yaşında nişanlandığı, 9-10 yaşında  evlendiği rivayetinin aksine 18 yaşında evlendiği gerçeğine ait bazı delilleri paylaşmamızı zorunlu kıldı. Şöyle ki:

-Kız çocuklarını diri diri toprağa gömen cahiliye Arapları genel olarak kız çocuklarının yaşlarını kaydetmezlerdi. Tüm kınamalara rağmen kızlarını gömmeyip büyütenler, onlar buluğa erdiklerinde Daru’n-Nedve’de bir tören düzenler ve kızlarının artık büyüdüğünü halka ilan ederlerdi. Bu uygulamayı esas alırsak, Hz. Aişe (r.anhâ) annemizin 9 yaşında evlendiği iddiasını, “9 yıldır ay hali görüyordu” şeklinde anlamak gerekir. Dokuz yıllık buluğ çağına dokuz yıllık çocukluk dönemi eklenirse, Hz. Aişe (r.anhâ) annemiz evlendiğinde 18 yaşlarında bir genç kız olduğu anlaşılır.

-Hz. Aişe annemiz Resulullah’la nişanlanmadan yıllar önce, Mekke’nin sayılı tüccarlarından Mut’im b. Adiyy’in oğlu Cübeyr b. Mut’im ile nişanlanmıştı. Hz. Ebu Bekir’in Müslüman olduğu Mekke’de duyulunca Mut’im: “Ben Muhammed’e inanan bir adamın (Ebu Bekir’in) kızını evime gelin olarak almam” diyerek nişanı geri attı. Bu sırada Aişe annemizin buluğ çağında olduğu bellidir. Bu olaydan yaklaşık dokuz yıl sonra Hz. Hatice annemizin vefatını müteakip Resulullah (s.a) Hz. Aişe (r.anhâ) ile nişanlandığına ve hicretten sonra da evlendiğine göre, o sırada Hz. Ayşe (r.anhâ) annemiz en az 18-20 yaşlarında olmalıdır.

-Hz. Aişe annemizin, yıllar sonra Mekke’nin ilk dönemlerinde inen Kıyamet Suresinin nüzul vakti sorulduğunda: “Ben Mekke’de sokaklarda oynayan bir çocuk iken Kıyamet Suresinden şu ayetler nazil oldu” diye cevap vermesi, onun yaşını tespit açısından önemli bir işarettir. Bu surenin, peygamberliğin 3. ya da 4. yılında nazil olduğunu hatırlarsak, Hz. Aişe (r.anhâ) annemizin de oyun oynayacak ve inen sureyi aklında tutacak bir yaşta olması gerektiğini de dikkate alırsak; o günlerde en az 6-7 yaşlarında olması icap edecektir. Hz. Aişe annemizin Resulullah ile evliliğinin nübüvvetin 13. yılında gerçekleştiğini hatırlarsak; bu evliliğin Kıyamet Suresinin nazil olmasından yaklaşık 10 yıl sonra olduğunu kabul etmek zorunda kalırız. Böyle olunca da Aişe validemizin evlendiği zaman yaşının en az 17 veya 18 olduğu anlaşılır.

–Aişe (r.anhâ) annemiz ile ablası Esma (r.anhâ) arasındaki yaş farkının 10 olduğu bilinir. Hicretin 73. yılında 100 yaşında vefat eden Hz. Esma hicret sırasında 27-28 yaşlarında idi. Eğer o bu yaşlardaysa ve Aişe annemizden 10 yaş büyükse, demek ki Hz. Aişe (r.anhâ) annemiz hicret sırasında 18 yaşlarında idi.

-Hadis kitaplarımızda yer alan ve Hz. Aişe (r.anhâ) annemizin Mekke yıllarına dair anlattığı bazı rivayetler, onun yaşını tespit edebilmemize yardımcı olur. Mesela; peygamberlikten 40 yıl önce gerçekleşen ve tarih belirlemede bir ölçü sayılan Fil olayından geriye kalan iki kişiyi Mekke’de dilenirken gördüğünü söylemesi; Mekke’deki en sıkıntılı günlerde Resulullah’ın (s.a) sabah-akşam kendi evlerine geldiğini ve bu sıkıntılara dayanamayan babası Hz. Ebû Bekir’in de (r.a) peygamberliğin 5-6. yılında Habeşistan’a hicret girişiminde bulunduğunu detaylarıyla anlatması; namazın ilk kez ikişer rekat farz kılındığını, mukim olanlar için daha sonra dört rekata çıkarıldığını, ancak sefer durumlarında yine iki rekat olarak bırakıldığını ifade etmesi gibi rivayetler onun yaşı konusunda ip uçları verecek niteliktedir.

-Aişe (r.anhâ) annemizin doğum tarihindeki ihtilafların bir benzeri vefat tarihinde de görülür. Ama biz bazı detayları ve rivayetler arasındaki ilişkileri dikkate alırsak, onun Hicri 58’de, 74 yaşında vefat ettiğini kabul edebiliriz. Eğer o Efendimizle (s) 9 yıl evli kalıp ondan sonra da 48 yıl yaşadı ve 74 yaşında vefat etti ise; demek ki, Aişe (r.anhâ) annemiz, Resulullah vefat ettiğinde 26, evlendiğinde ise 17-18 yaşlarında idi.

(Muhammed Emin Yıldırım’ın çalışmasından birkaç tanesi aktarılan bu deliller bile, Hz. Aişe (r.anhâ) annemizin evlilik yaşının 9 değil, 18 olduğunu kanıtlar: Örnek ve Önder Hz. Peygamber, Abdullah Yıldız.)

Abdullah Yıldız