İKTİSADÎ HAYAT VE AYARSIZ EKONOMİ (2)

“İktisadî Hayat ve Ayarsız Ekonomi” ifadesi her insanı farklı düşündürebilir. Her insan kendi bilgisini savunmakta ve iddialarını sürdürme mücadelesi vermektedir.

Ancak konu biraz ilmî açıdan incelemeye alındığı zaman farklılıklar açığa çıkmaya başlar. Batı dillerinden özellikle Fransızca kökenli olan ekonomi dünyada yaygındır. Esasta “Ekonomi: mal ve paranın elde edilmesini, mal ve nakdî değerlerin düzenli tutulmasını ve dengeli dağıtılmasını sağlayıp ayarını yapan bilimdir” Bu tanım madde boyutu ile değerlendirilirse doğrudur. Ancak manevi yönü ile bakıldığında esasta eksikleri vardır.

İktisadî hayat tanımında ise hakkaniyet, kalite, ölçü, belirlilik ve manevî sorumluluk gibi değerler ön plana çıkar. Batı tandanslı ekonomi değerlendirmelerinde beşerî yorumlar ön plandadır. Para önceliklidir ve çıkara dayalıdır. Günümüzde müslümanlar hayatî değer kaybı bocalaması ile irtifa kaybetmektedirler. İnançlarının gereğini yaşama sıkıntısı çekmektedirler

Para merkezli bir hayat anlayışı faiz sisteminin özelliğidir. İktisadî hayatta ise para geçim aracıdır. İktisadî hayatta faiz yoktur ve haramdır. Bu vesile ile müslümanlar faiz yükünü taşıma durumunda değildirler. Bu sayede dengesiz fiyat artışları fırtınasına tutulmazlar.  Onun için bu sistem maddî ve manevî yönleri ile çok değerlidir, külfetsizdir. İnsanlık için birçok özelliği ile hem faydalı ve hem de ileri düzeyde dengelidir.

Kur’an medeniyetinde iktisadî hayat manevi müeyyidelerle donatılmıştır. Âdil kriterlerle ayarlanmıştır. Bunu peygamberler zincirinin bir halkası olan Hazreti Şuayb aleyhisselamda da görmekteyiz. Hazreti Şuayb aleyhisselam’ın hassasiyeti çağları aydınlatacak niteliktedir. İlgili ayet mealinde manidar değerler vardır ve çok önemlidir;

Medyen kavmine de kardeşleri Şuayb’ı Peygamber gönderdik. Onlara şöyle dedi: “Allah’a ibadet ve itaat edin. Ondan başka hiç bir ilâhınız yoktur. İşte size Rabbiniz tarafından bir mucize geldi. Artık ölçeği ve teraziyi tam tutun; insanların eşyasına haksızlık etmeyin; yeryüzünü, ıslahından sonra bozmayın. Eğer müminler iseniz, bunlar sizin için gerçekten hayırlıdır.” (Araf:7/85) Hazreti Şuayb aleyhisselam hikmet dolu ve âdilâne değerlendirmeleri ile tüm insanlığa ışık tutmaktadır. “Allah’a ibadet ve itaat edin” telkini ile kâinat düzeninin ve insan hayatının şaşmaz ve değişmez zeminine oturtuyor. Çünkü Allah’dan kaçış yoktur.

Hem itaat etmede direnen kim varsa hiç kimsenin hükmünün sökmediği gerçeğini hatırlatıyor. Çünkü Ondan “başka hiç bir ilâhınız yoktur” deyip değişmeyen ve değiştirme imkânı olmayan gerçeği dile getiriyor. Bununla beraber iktisadî hayatın temel kaynağını bildiriyor. “Size Rabbiniz tarafından bir mucize geldi.) Bundan sonra da meseleyi açıkça dile getiriyor. Kâinat düzenini hiç şaşırma ve sapma olmadan yöneten Allah Teâlâ teminatı veriliyor. Devamında da üretimin, tedarikin, esnafın ve tüketicinin uymaları gereken ilkeler vazediliyor. “Artık ölçeği ve teraziyi tam tutun; insanların eşyasına haksızlık etmeyin”

Bu ve benzeri hükümler peş peşe geliyor. Beşerî zaaflarla iktisadî hayatı fesat etme ihtimalini gündemden kaldıran yasaklar geliyor. “Yeryüzünü, ıslahından sonra bozmayın.” Bu uyarıya rağmen insanların açık verme ihtimalini de; “Eğer müminler iseniz, bunlar sizin için gerçekten hayırlıdır” diyerek ortadan kaldırıyor. İnsanlar bunlarla akıllarını başlarına almadıkları takdir de vurucu bir hamle daha önlerine çıkıyor; “Şuayb’ı yalanlayanlar, sanki orada hiç kalmamış gibi oldular. Şuayb’ı yalanlayanlar zarar gördüler. (Araf:7/92)

Bunu da anlamayanlar yine uyarılıyor ve Cenabı Hak şöyle bildiriyor; “Azap emrimiz gelince, Şuayb’ı ve beraberinde iman edenleri tarafımızdan rahmetle kurtardık. O zâlimleri korkunç gürültü yakaladı da yurtlarında çöküp helâk oldular. (Hud:11/94)

Geçmiş insan toplulukları haksız uygulama ve kazançları yüzünden helâk oldular. Onun için “İktisadî Hayatı” vazeden Hâkimi mutlak Allah Teâlâ son peygamberine en mükemmelini gönderdi. “Kul hakkını yiyenleri” ağır bedel ödemeye mahkûm etti. Kullarının “hakka” uyanlarına da en mükemmel ve kıvamında bir sistemi lütfetti.  Bu sistem dünyada var olan mevzuatların en mükemmeli Kur’an’ı Kerimdir. İlkeleri insanlığın huzur kaynağıdır.

Huzur kaynağından bir ayet insanlığa ışık tutuyor!?.. Esselamu aleykum İlhan ORAL