Kırgızistan’ın ilk ‘İslami’ partisi tartışmaya yol açtı

Mirat Haber Ajansı

Myktybek Arstanbek, Kırgızistan’da sosyal medyada ve basın açıklamalarında İslami değerleri tanıtmasıyla tanınmakta. Kısa süre önce politikacı olan Kırgız bir gazeteci olan Arstanbek, dini bir lider olmadığı konusunda ısrar ediyor. Arstanbek ayrıca, yeni kurulan siyasi partisi Nur’un, Kırgızistan’da Şeriat normlarının getirilmesi konusunda kamuya açık bir tartışma çağrısı yapma planına rağmen dini gündemi olmadığına dikkat çekiyor. Güvencelerine rağmen, Arstanbek’in açıklamaları dine ve onun toplumdaki rolüne odaklanmaya devam ederken, Sovyet dönemi ardından laik bir yabancı etkisi dönemine maruz kalmış olan çoğu laik Kırgızlar ikna olmuş değil. Arstanbek, son zamanlarda Müslümanların çoğunlukta olduğu Orta Asya ülkesinin “laik devlet” ifadesini anayasasından çıkarması gerektiğini öne sürerek tartışmalara neden oldu. Sözler, Arstanbek ve partisinin İslami bir hükümet sisteminden yana olup olmadığını sorgulayan kullanıcılar tarafından sosyal medyada eleştirildi. Yine de, Arstanbek iddiayı reddetti. Arstanbek, Kırgız medyasına verdiği demeçte, Kırgızistan’ı ‘İslam devleti’ olarak yeniden adlandırmayı önermediğin vurguladı. Devlet yapısını değiştirmeyeceği, aksine daha demokratik ve üniter bir devlet haline getireceği için “laik” kelimesinin anayasadan kaldırılmasını önerdiklerini açıkladı. Arstanbek, Kırgızistan’a laik bir devlet demenin, daha önce Türkiye’de olduğu gibi, şu anda Fransa ve Belçika’da olduğu gibi, İslami başörtüsü takan kadınlara karşı ayrımcılık yapabileceğini savunuyor.

Katı laiklik engelleri

55 yaşındaki Arstanbek, ilk olarak aday olduğu Kırgız cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sadece iki gün sonra 12 Ocak’ta bir siyasi parti kurma niyetini açıkladı. En son seçimlerde pek başarılı olamadı ve dördüncüyü bitirdi. Bir Instagram videosunda Arstanbek, siyasi hedeflerinin İslam’ın siyasi ortamda yayılmasını ve halkın dikkatini çekmeyi içerdiğini söyledi. Bununla birlikte, Kırgızistan anayasası, din temelinde siyasi partiler kurulmasını veya dini dernekler aracılığıyla siyasi hedeflerin peşinde koşmayı açıkça yasaklamakta. 14 Ocak’ta Arstanbek, yeni partisinin ilan etmek için Bişkek’te bir basın toplantısı düzenledi. Partisinin demokrasi ilkelerine dayandığını netleştirmeye çalıştı. Partisinin dine dayalı olduğunu ancak üyelerinin kesinlikle dini ilkeleri koruyacağını savunuyor. Şeriat normları hakkında açık kamuoyu tartışmaları için çağrı yapacağını ve ne olacağını göreceğini belirtti. Partisinin gündeminde herhangi bir radikalizm olmadığına işaret etti. Şeriat kanununa benzer normlar veya kısıtlamalar Kırgızistan’da çok iyi karşılanmayacağı belirtilmekte. 6 milyonluk ülke, Orta Asya’daki tartışmasız en az dindar ülke.

Müslüman olmadan gelişemeyiz

Ancak birçok kişi Kırgız toplumunun giderek daha dindar hale geldiğine ve özellikle gençler arasında İslami dindarlığın arttığına inanıyor. İslam ve toplumdaki rolü, son cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası sırasında Arstanbek’in politika programlarının merkezinde yer aldı. Televizyonda yayınlanan bir tartışmada Arstanbek, Kırgızistan’da İslami Şeriat kanunlarının getirilmesini savundu ve bunun insanları daha sorumlu hale getireceğini iddia etti. Ülkenin ekonomi için İslami normlara dayalı ekonomik reformlar yapması gerektiğini öne sürdü. Arstanbek, Kırgızistan’ın Müslüman bir devlet olmadıkça gelişemeyeceğini savunuyor.

Arstanbek, 10 Ocak’ta oyların sadece yüzde 1,7’sini aldı. Seçimi, oyların yaklaşık yüzde 80’ini alan Sadyr Japarov kazandı. Güneybatı Celalabad Eyaletinin yerlisi olan Arstanbek, kariyerine devlet televizyonu gazetecisi olarak başladığı 1990’lardan beri Kırgızistan’da tanınmış bir halk figürü olmuştur. Mesleği yol mühendisi olan Arstanbek, siyaset bilimi okudu ve Bişkek’teki çeşitli üniversitelerde gazetecilik ve teoloji dersleri verdi. Arstanbek, 2011 yılından bu yana, devlet onaylı Müslüman Ruhani İdaresi tarafından yönetilen Helal Sektörü Geliştirme Komitesi’nin başkanı. Karizmatik bir konuşmacı olan Arstanbek, din ve diğer konulardaki görüşlerini paylaşmak için aktif olarak sosyal medyayı kullanıyor.