İnsanlar, tabiatları gereği her zaman irşada, öğüt ve nasihate muhtaçtır. Dün nasıl insanlık, Peygamberlere muhtaç idiyse, bugün de Peygamber varisleri âlimlere ve davetçilere muhtaçtır. Ferdin sadece kendini düzeltmesi ve nefsiyle meşgul olması yeterli değildir. Kişi aynı zamanda toplumun ıslahı/düzeltilmesi ile de sorumludur. Çünkü fert, toplumun etkisindedir. Bu etkiyi göz önünde bulundurarak insan, içinde yaşadığı toplumun inançları doğrultusunda yaşamaya gayret gösterecektir. Diğer taraftan Müslümanın yaşadığı toplum, İslamî bir toplum olmadıkça yani mü’minin İslamî kurallara uymasını kolaylaştıracak bir yapı bulunmadıkça tam anlamıyla Müslümanca yaşamak mümkün olamayacaktır. Bu konuda Yüce Allah, şöyle buyurur: “O Mü’minler ki, eğer kendilerine yeryüzünde iktidar verirsek namazı dosdoğru kılarlar, zekâtı verirler, iyiliği emreder ve kötülükten nehyederler.” (Hac:22/41)
Demek ki, ayette adı geçen görevlerin yerine getirilmesi için Müslümanların iktidar olmaları ve kötülüğe giden yolları kapamaları, erdemlerle yoğrulmuş bir toplum oluşturmaları gerekmektedir. Öyleyse İslamî olmayan bir toplumda, bütün Müslümanların İslam’ı “TAM” yaşamaları beklenemez. Bundan dolayı kişi, İslam’ı yaşamayan diğer Müslüman kardeşlerini, İslam’ı yaşamaya davetle mükelleftir. İslam’a çağrıda süreklilik esastır. İnsanların tavır koyma ve tepki göstermesinden yılıp ümitsizliğe düşmek ve çağrıdan vazgeçmek yoktur. Her şartta vazifemiz, yılgınlığa düşmeden, usulüne uygun olarak İslam Nizamına insanları çağırmaktır. Allah’ın koyduğu kurallara çağrıdan dönenlerin iyi bir netice elde edemediğini Kur’an-ı Kerim bize haber vermektedir:
Yüce Allah, A’raf suresinin 163-166. ayetlerinde, sorumluluklarının bilincinde olanlarla, nemelazımcıların durumunu ve sonlarını -ibret için- gözler önüne seriyor. Şöyle ki: Allah’u Teâlâ, Hz. Musa’nın Şeriatında Cumartesini ibadet günü olarak kabul edip her türlü dünyevî iş yapmayı haram kılmıştır. Cumartesi yasağını ihlal etmenin cezası ölümdür. Tevrat’ta bu konu şöyle ifade edilir: “Altı gün iş yapılabilir. Fakat yedinci gün Rabbe mahsustur ve Sebt/Cumartesi günüdür. Kim Sebt günü iş yaparsa, mutlaka öldürülecektir.” (Hurûc/Çıkış 31:12-17)
Fakat İsrail oğulları, dinî ve ahlâkî yönden bozulunca bu yasağı açıkça ihlal etmeye ve Cumartesi günü iş yapmaya başladılar. Diğer günleri gelmeyip Cumartesi günleri akın akın kıyıya gelen balıkları avlamaya başladılar. Cuma günü akşamdan balıkların denize tekrar dönmesini engelleyecek sekmeler ve hendekler kazıp onların Cumartesi günü bu sekme ve hendek ağına düşerek beklemelerini sağlıyorlar, pazar sabahı da topluyorlardı. Güya böylece Cumartesi günü iş yapmamış oluyorlardı. Hâlbuki bu, hukuk literatüründeki ifadesiyle “kanuna karşı hile” idi. Bu davranışın, yasağı ihlal olduğunu, o günün duyarlı Müslümanları hatırlatıyordu. Daha doğrusu bu yasağa karşı toplum üçe ayrılmıştı:
1- Yasağı ihlal edenler.
2- İhlal edenleri uyaranlar.
3- Uyaranlara “Allah’ın helak edeceği ve şiddetli azaba uğratacağı bu insanları ne uyarıp duruyorsunuz” diyen pasif, yani nemelazımcılık virüsü bulaşmış Müslümanlar. Bunlar yasağı ihlal etmiyorlardı ama ihlal edenlere de sessiz kalıyor, görmezden geliyorlardı. Kötülük işleyenlere tavır almadıkları gibi, tavır alıp uyaranları da kınıyorlardı.
Bu tabloda, sorumluluk bilincinde olan o günün Müslümanlarının, yani Cumartesi yasağını ihlal edenleri uyaranların gerekçeleri, bizi yakından ilgilendirmektedir: “Hani onlardan bir cemaat ‘Allah’ın helak edeceği yahut şiddetli bir şekilde azap edeceği bir gürûha ne diye öğüt veriyorsunuz?’ dedi. Öğüt verenler de dediler ki: ‘Rabbimize karşı bir mazeretimiz olsun. Bir de belki sakınırlar diye öğüt veriyoruz.” (A’raf:7/164)
Ne demek “Rabbimize karşı mazeretimiz olsun. Belki sakınırlar?”
Şu demek: Yarın Kıyamet günü Rabbimiz bizi onlarla yüzleştirirken, onlar “Yâ Rabbî, bu kulların bizi yüz kere uyardılar, biz de aldırış etmedik. Sonra da onlar usanıp vazgeçtiler. Yüzbirinci, yüzikinci, yüzüçüncü… defa gelselerdi belki kafamız dank eder, pişman olup vazgeçebilirdik” diyecek olurlarsa “Hayır Yâ Rabbî, biz her gördüğümüzde gerekenleri söyledik. Allah’ın kanunlarına karşı hile yaparak yasağı çiğnediklerini belirttik ama onlar bildiklerini okudular” diyebileceğimiz bir mazeretimiz olsun. Hem de “kimin ne zaman ve nasıl etkileneceği belli olmaz. Birinde olmazsa öbüründe belki etkilenir de yanlıştan dönerler” diye ümidimizi de hep canlı tutarak bu uyarıyı sürdürdük.
Ayetler, uyarı görevini yapan sorumlu Müslümanların kurtulduğunu, diğerlerinin şiddetli azaba çarptırıldığını, yasağı ihlal edenlerin zelil maymunlara dönüştürüldüğünü ifade etmektedir. Dikkat edilecek olursa uyarmadıkları gibi, tabir caizse “Peygamber misiniz de ümmet kurtaracaksınız? Allah zaten belalarını vermiş. Nenize gerek onlara muhatap olmak. Siz yasağa uyun, Cumartesi günleri balık avlamayın tamam. Gerisi sizi ne ilgilendirir, keçi keçi bacağından, koyun da koyun bacağından asılacak” diyerek uyarıda bulunup öğüt verenleri alıkoymaya çalışan pasif, nemelazımcı Müslümanlar da kurtulanlar listesinde zikredilmemiştir. (Gelecek yazımızda devam edeceğiz)
Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi