TÜKENMİŞ VEYA İŞSİZ – ÇİN’İN ‘TAM ZAMANLI ÇOCUKLARI’

Fazla çalışan ve bitkin olan Julie, “tam zamanlı bir kız evlat” olmak için Nisan ayında Pekin’deki oyun geliştiricisi işinden ayrıldı.

29 yaşındaki kadın artık gününü bulaşık yıkayarak, ailesi için yemek hazırlayarak ve diğer ev işlerini yaparak geçiriyor. Julie’nin ailesi, günlük masraflarının çoğunu karşılıyor, ancak ailesinin 2 bin yuan (280 $) tutarındaki aylık maaş teklifini reddetti.

Ne de olsa şu anki önceliği, önceki günde 16 saat çalıştığı işinden sonra biraz soluklanmak, “Yürüyen bir ceset gibi yaşadım.” dedi.

Yorucu çalışma saatleri ve kasvetli bir iş piyasası genç Çinlileri sıra dışı seçimler yapmaya zorluyor.

Julie, kendilerine “tam zamanlı çocuklar” diyen veya yorucu iş hayatlarına ara vermek istedikleri ya da bir iş bulamadıkları için evlerinin rahatlığına geri dönen, büyüyen bir grubun parçasıdır.

Her zaman eğitim almak ve derece peşinde koşmak için harcadıkları sıkı çalışmanın karşılığını alacağı söylenen genç Çinliler, şimdi kendilerini yenilmiş ve kapana kısılmış hissediyorlar.

Çin’de 16 ila 24 yaş arasındaki beş kişiden birden fazlası işsiz ve genç işsizlik oranı yeni zirvelere ulaşıyor. Pazartesi günü açıklanan resmi rakamlara göre, bu rakam şu anda %21,3’te bulunuyor – yetkililerin 2018’de veri yayınlamaya başlamasından bu yana en yüksek seviye. Bu rakam, kırsal işgücü piyasasını hesaba katmıyor.

“Tam zamanlı çocukların” çoğu, evde yalnızca geçici olarak kalmayı planladıklarını söylüyor; bunun rahatlama, derinlemesine düşünme ve daha iyi işler bulma dönemi olduğunu düşünüyorlar. Ama bunu söylemek yapmaktan daha kolay.

Julie son iki hafta içinde işe alım uzmanlarına 40’tan fazla iş başvurusu gönderdi, ancak yalnızca iki görüşme çağrısı aldı. “Bırakmadan önce iş bulmak zordu. Bıraktıktan sonra daha da zorlaştı” diyor.

Tükenmiş, İşsiz veya Sıkışmış?

Çalışan yetişkinleri “tam zamanlı çocuklar” olmaya iten tükenmişlik, Çin’in herkesin bildiği kötü iş-yaşam dengesi göz önüne alındığında tamamen şaşırtıcı değil. Ülkedeki çalışma kültürü genellikle “996” olarak anılıyor, insanlar haftanın altı günü sabah 9’dan akşam 9’a kadar çalışmayı bir norm olarak görüyor.

“Tam zamanlı bir kız” olan Chen Dudu, giderek daha fazla tükendiğini ve değer görmediğini hissettiği için emlak sektöründeki işinden bu yılın başlarında ayrıldı. 27 yaşındaki Dudu, kirayı ödedikten sonra “neredeyse hiçbir şeyi kalmadığını” söyledi.

Bayan Chen, Çin’in güneyindeki ailesinin evine döndüğünde, “bir emekli hayatı yaşadığını” ancak endişesinin onu ürküttüğünü söyledi. Kafasında sürekli iki farklı ses duyduğunu söylüyor: “Biri, bu kadar boş zamana sahip olmanın nadir olduğunu ve bu yüzden sadece anın tadını çıkarmamı söylüyor. Diğeri beni bundan sonra ne yapacağımı düşünmeye teşvik ediyor.” Sonrasında Bayan Chen kendi işini kurdu.

Çinli teknoloji devi Tencent’ten kısa bir süre önce ayrılan Jack Zheng, her gün çalışma saatleri dışında işle ilgili yaklaşık 7 bin kısa mesaja yanıt vermek zorunda kaldığını söyledi. 32 yaşındaki Zheng bu durumu “görünmez fazla mesai” olarak adlandırıyor çünkü bunun ücreti ona verilmedi. Sonunda, işten kaynaklanan stres onu, iltihaplı saç köklerinin neden olduğu bir cilt bozukluğu olan kötü bir folikülit vakasına bıraktıktan sonra işi bıraktı.

Bay Zheng o zamandan beri daha iyi bir iş buldu, ancak etrafındaki insanların onun kadar şanslı olmadığını söyledi. Birçoğu, Çin’de işverenlerin 35 yaşından büyük işçileri işe almaya daha az istekli olduklarına ve bunun yerine “daha ucuz” olan gençleri tercih ettiklerine dair yaygın bir inanç ile karşı karşıya.

Yaş ayrımcılığı ve umut vermeyen iş fırsatlarının bu iki ucu keskin kılıcı, 30’lu yaşlarının ortasında olup da ipotek sahibi olanlar veya bir aile kurmayı düşünenler için bir meydan okuma oluyor.

Umutsuzluk üniversite öğrencilerinde de az değil, öyle ki bazıları sırf mezuniyeti geciktirmek için sınavlarda başarısız olmaya çalıştı.

Son haftalarda Çin sosyal medyası, yeni mezunların hayal kırıklığına uğradığını anlatan alışılmadık mezuniyet fotoğraflarıyla dolup taştı. Bazıları mezuniyet elbiseleri içinde “düz yatan” gençleri, yüzleri tahtalarla kaplı olarak gösteriyor; diğerleri mezuniyet sertifikalarını çöp kutularının üzerinde, çöpe atmaya hazırken gösteriyor.

Üniversite bir zamanlar Çin’de elit bir arayıştı. Fakat, 2012 ile 2022 arasında, giderek daha fazla sayıda genç, üniversite derecelerini rekabetçi bir iş piyasasında daha iyi fırsatlara giden bir bilet olarak görmeye başladıkça, kayıt oranları %30’dan %59,6’ya yükseldi. Ancak iş piyasası çöktüğü için özlemler yerini hayal kırıklığına bıraktı. Uzmanlar, 11,6 milyon rekor yeni mezun piyasaya girerken, genç işsizliğinin muhtemelen daha da kötüleşeceğini söylüyor.

Şanghay merkezli işe alım firması Direct HR’nin direktörü Miriam Wickertsheim, “Durum oldukça kötü. İnsanlar yorgun ve çoğu vazgeçmeye çalışıyor. Çok fazla umutsuzluk var.” dedi.

Jones Lang LaSalle Greater China baş ekonomisti Bruce Pang, Çin’in Covid sonrası beklenenden yavaş ekonomik toparlanmasının yüksek işsizliğin temel nedenlerinden biri olduğunu söylüyor.

Çin sosyal medyası, yeni mezunların hayal kırıklığından bahseden alaycı mezuniyet fotoğraflarıyla dolup taştı.

Bay Pang, bazı işverenlerin, sürekli Covid kilitlenmeleri nedeniyle öncekilerden daha az iş deneyimine sahip “boş kağıt” mezunlarını işe almaya daha az istekli olduğunu söyledi.

Çin’in genç Çinli profesyoneller arasında popüler olan sektörlere yönelik son baskıları da iş piyasasını boğdu. Büyük teknoloji şirketlerine yönelik düzenlemeler, özel ders endüstrisi üzerindeki kısıtlamalar ve özel eğitime yabancı yatırım yasağı, işten çıkarmalara yol açtı.

‘Yavaş İstihdam’

Çin hükümeti bu sorunların gayet farkında olsa da onları önemsiz gibi göstermeye çalıştı.

Mayıs ayında Çin lideri Xi Jinping, Çin Komünist Partisi’nin People’s Daily gazetesinin ön sayfasında, gençleri zorluklara katlanmak anlamına gelen Mandarin bir ifade olan “acı yemeye” çağıran bir alıntı yaptı.

Bu arada devlet tarafından yönetilen medya, işsizliği yeniden tanımlama görevini üstlendi. Devlet tarafından yönetilen Economic Daily’de geçen hafta yayınlanan bir başyazı “yavaş istihdam” terimini kullandı. Gazeteye göre bazı genç Çinliler gerçekten işsizken, diğerleri “aktif olarak yavaş istihdamı seçti”.

Cümlenin kökeni belirsiz, ancak China Youth Daily tarafından 2018’de yayınlanan bir makale, artan sayıda üniversite mezununun iş bulmak için zaman ayırdığını, birçoğunun bunun yerine seyahat etmeyi veya kısa süreli öğretmenlik yapmayı seçtiğini söyledi, bu Çinlilere söylenen “yavaş istihdam” idi.

Bu kez tanım, bir iş bulamayan veya eğitime devam etmeyi, yeni beceriler öğrenmeyi veya bir yıl ara vermeyi seçenleri kapsıyor. Gazete insanlara, iş piyasası ne kadar zor olursa olsun, “harekete geçmeleri ve çok çalışmaları” gerektiğini ve bunu yaptıkları sürece işsiz kalma konusunda endişelenmelerine gerek olmadığını söylüyordu.

16 ila 24 Yaş Arasındaki Çinli Gençlerin Beşte Birinden Fazlası İşsiz

Bununla birlikte, iş piyasasının mevcut durumu göz önüne alındığında, bu ifade ve tavsiye pek iyi karşılanmadı. Bazıları hükümetlerinin “işsizlik durumunu kabul etmeyi reddetmesine” hayret ederken, diğerleri alaycı bir şekilde tepki gösterdi.

Çin’in Twitter benzeri hizmeti Weibo’da bir kullanıcı “Çince yazı çok derin” diye yazdı. “Açıkçası işsiziz, ancak [yetkililer] ‘yavaş istihdam’ terimini icat ettiler. Ne kadar yavaş olur? Birkaç ay mı yoksa birkaç yıl mı?”

Instagram’ın Çin’deki muadili Xiaohongshu’nun bir başka kullanıcısı, terimin “birdenbire sorumluluğu gençlerin üzerine yüklediğini” söyledi.

“Bu açıklamaya göre, 1920’lerin sonlarında ABD’deki Büyük Buhran sırasında istihdam oranı %100 olmalıdır, çünkü çoğu insan yavaş istihdamdaydı. Küresel bir sorunu çözmenin nasıl bir yolu!”

Şanghay Finans ve Hukuk Enstitüsü’nde araştırmacı olan Nie Riming, “İşsizlik işsizliktir. Onun ne olduğunu söylemeliyiz.” dedi.

“Gerçekten de bir sonraki işine başlamadan önce ücretli izin isteyen gençler olabilir, ancak bence bugün işsizlerin büyük çoğunluğu umutsuzca bir iş arıyor ama bulamıyor.”

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: https://www.bbc.com/news/world-asia-china-66172192