Anne Olmanın Yaratılış ve Varlık Bağlamında Değeri

Anne rahmi kavramı, çocuğun doğumunun gerçekleştiği ve dünya öncesi nefeslendiği, beslendiği, ruhun üflendiği bir mekânı çağrıştırır. Şekil ve ruhun birlikte mezcedildiği mekâna adını rahim, ilahi sıfat ve aynı zamanda rahmet ve merhameti de içerir. Doğum, yaşamın kendi sürekliliği bağlamında temel bir işleve sahiptir. İnsanın kendini tarihsel bir sürekliliğe dayandırabilmesinin yolu; nesep ile birlikte bu arzusunu gerçekleştirmesi ve bunu da anne olma vasfı üzerinden gelişmesidir. Bu da anne olmanın yaşamsal bir zorunluluğa tekabül ettiğini gösterir.

Allah’ın isim ve sıfatlarını tanımlarken eril ve dişil iki vasfından biri olan dişilliğin rahmet sıfatı ile ilişkisi ve güzelliği içermesi önemli ve annenin konumunu belirlerken nereye bakılması gerektiği konusunda bir fikir verecektir.

Anne, yeryüzünde yaratılışın mihenk noktasını gösterir. Sadece insan bağlamında değil! Her varlığın dişiliğinin eseridir, soyunun devamını sağlayan şey… Bu yüzden anne dediğimizde öyle kaba saba bir yaklaşım üzerinden meseleyi ele almanın zemini bulunamaz!

Merhamet, varlık arasındaki ilişkiyi ve hiyerarşiyi meşru bir zeminde tutmanın en temel vasfını işaret eder. Anne merhameti, çocuğu belirli bir yaşa kadar koruma, besleme, dayanağı olma ve belli bir yaştan sonra da sürekli üzerine titreyerek onun psikolojik vasatını düzgün tutarak akli muhakemelerini doğru kullanmaya matuf bir aracılık işlevi görür. Merhametin tanımı, betimlemesi, varlıklar arasındaki bağı kurması, sürdürmesi ve ilişkilerin hem niteliğini ve hem de niceliğini belirlemesi bakımından elzemdir. Merhamet, bir şeyi kendisinden fazla düşünmek, sevmek, koruma güdüsüne sahip olmak ve onun doğru bir gelişimine destek olmak, bunları yaparken de ona rağmen bunu yapabilme iradesini taşımaktır.

Anne, merhametin timsalidir…

Anne şefkati merhamet üzerine kuruludur. Şefkat ise incitmeden ve incinmeden bir yardımı yapabilme vasatıdır. Kendinden çok, çocuğunu düşünebilme yetisidir, şefkate dayalı merhamet… Çocuk, anne şefkatini derinden hissederek kendi özgüvenini ve öz benliğini geliştirir. Benliği güçlü insanlar, anne şefkati ve merhameti ile beslenenlerdir.

Toplumsal maslahat, toplumsal barışın sağlanabilmesi de anneliğin toplumsal bir role kavuşması ile sağlanabilir. Anne, toplumun harcı ve bu harcı kullanacak iradenin kendisidir. Anne, salt çocuk doğuran olarak değil, yaşamın vazgeçilmez bir işlevselliği olarak düşünülmelidir. Baba çocuk için bir güven iken, dayanak iken, güç aldığı bir örnek iken, anne, onu kuşatan ve babaya doğru iten bir kuvvettir. Baba, anneden sonra gelir, ama anneye baskın bir karaktere sahiptir.

Anne, yaşamın temelini inşa ederken, yaşamın üzerine bina edileceği ilkelerin niteliğini de belirleyen bir gücü temsil eder. Affedicilik, toplumsal yaraların iyileştirilmesi, hataların telafisinin mümkün oluşunu belirleme gibi temel hasletler, bir toplumsallığın varlık koşullarıdır. İşte anneliğin temsil ettiği amaç bu koşulları sağlayabilecek bir zemine sahiptir.

Modern düşünce tüketim üzerine kurulu bir yapıyı icra eder. Bu tüketim meselesini doğru anlamadan modern düşünceyi doğru anlamak mümkün görünmüyor. Her kavramı ve duyguyu tüketime sunduğu gibi günler üzerinden anne, baba, sevgili günleri, yaşlı günleri vesaire olarak tüketime sundu. Her gün geldiğinde, tıpkı anneler gününde olduğu gibi tüketime, reklam aracılığı ile bir hafta kala başlanır, reklamlar başlar ve tüketim için her ne varsa değer olarak tüketime endekslenir. Böylece sermaye gücünü artırırken, çocuk annesini sevindirdiğini düşünür. Ama anneler günü dışında da sanki annesi yokmuş gibi davranmayı meşrulaştırır. Meseleyi enine boyuna ve derinlemesine ele almalıyız. Bir güne sığdırılacak bir şey değil annelik ve anneler. Onlar, bizim yaşama sevincimizin belirleyicileri… Onlar olmadan doğum gerçekleşmiyor, çocuk büyüyemiyor. Sağlıklı ve sıhhatli bir büyüme, psikolojik sorunlarının olmadığı bir vasatın gerçekleşmesi ancak anne merhameti ve şefkati ile gerçekleşebilir.

O zaman annemizi her gün ve her an zihnimizin ve gönlümüzün tahtına oturtmalıyız. Onlara gereken saygıyı göstermeliyiz. Ayet, onlara öf bile demeyi yasaklarken, Nebi, cenneti onların ayakları altına sererken bir müminin annesine yabancılaşması, ona duyarsızlaşması, ondan uzaklaşması düşünülemez bile beklentisi içinde olmaktan başka…

Annelerimiz varlığımızın teminatıdırlar, İlahi inayetin somut göstergeleridirler, Şefkatin somutlaşmasıdırlar. Rabbim iki cihanda onları azizeler eylesin…

Abdulaziz Tantik