Ukrayna, Afganistan Ve Somali

Ben Polonya’daki Avrupa Koleji’nde bu satırları yazıyorken yerli gönüllüler dahil tüm Avrupa’dan gönüllüler, çoğu kadın ve çocuklardan oluşan sınırlara akın etmiş mültecilere yemek, sığınma ve ulaşım sağlamaya çalışıyorlar.

Bu cömertlik ve dayanışma gerçekten etkileyici. Tıpkı Avrupa Birliği’nin insani yardım ve Ukraynalı mültecilere sınırlarını açmada gösterdiği hızlı tepki gibi.

Bu tür yardımlar ihtiyaç duyulduğu müddetçe sürdürülmeli. Ek olarak, AB ülkeleri dünyanın başka bölgelerindeki yardım çabalarına destek olmak için de finansal kaynak ve siyasi iradelerini ortaya koymalılar. Ukrayna’ya yapılan yardımlar diğer insani acil yardım gerektiren bölgelere daha az yardım edilmesine sebep olmamalı.

Tecrübeler şunu gösteriyor ki bu bölgeler manşetleri süslemediği sürece insani trajediler küresel kamuoyunun dikkatini cezbetmiyor ve neticede bu bölgelere akan yardımda azalmalar meydana geliyor. Bu sadece ahlaki bir sorumsuzluk değil aynı zamanda kendi kendini yok edici bir durum.

Bu ifadenin basit bir sebebi var: insani krizlere müdaheledeki başarısızlıklar genellikle bölgesel ve küresel güvenlik risklerini artırıyor ve göçmen sayısında ciddi artışa sebep oluyor. İşte tam da bu sebepten ötürü nerede olursa olsun sözde ‘unutulmuş krizler’ ihmal edilmemeli.

Norveç Mülteci Konseyi başkanı Jan Egeland, dünya çapındaki insani krizlerin olağanüstü seviyelere yükseldiğini bildirdi.

75 ülkeye yayılmış durumdaki yardıma muhtaç insan sayısı tüm zamanların en yüksek rakamına ulaştı: 248.3 milyon…

Bu yükselen rakamların aksine küresel insani yardım bütçelerinde bir azalma var.

Uluslararası insani yardım toplamı 28 milyar Euro civarında seyrediyor. Bu rakam %52’lik bir bütçe açığı anlamına geliyor.

Pandemi, insani yardımların ve aynı zamanda dünyadaki insani trajedilere olan ilgi ve alakanın azalmasının sebeplerinden birisi.

Bu tabloya Ukrayna’daki sürekli ilerlemekte olan savaşı da kattığım zaman, bağışçıların seçim yapma ve önceliklerini belirleme konusunda baskı altında olduğunu anlayabiliriz.

Egeland, Ukrayna’ya yapılan yardımların diğer halihazırda yeterli yardımı alamayan bölgelerdeki yardımları etkilememesi gerektiğini söylüyor. Diğer yardım kuruluşları da aynı endişeyi paylaşıyor.

Maalesef ki korkulan şey çoktan başlamış olabilir.

Somali, Afganistan… liste oldukça kabarık

BM Somali insani yardım koordinatörü Adam Abdelmoula’ya göre acil durumlar için ayrılan bütçeler hızla yok oluyor çünkü Ukrayna ‘odadaki tüm oksijeni içine çekiyor.’

AB ve diğer bağışçılar bu durumu değiştirebilir. Bunu gerçekleşmedeki ilk fırsat bu ayın sonlarında Afganistan’da gerçekleşecek olan BM konferansı olacaktır.

ABD askerlerin aniden bölgeden çekilmesi ve Taliban’ın Ağustos’ta yönetimi devralmasının ardından AB Afganların yanında olacağına söz verdi. AB ülkeye halihazırda 221 milyon Euro acil yardım gönderdi.

Taliban liderliğindeki devlet makamlarını atlatmak için BM kurumları aracılığıyla uygulanan 268,3 milyon Euro’luk ek bir AB yardım paketinin de sağlık ve eğitim projelerini destekleme ve Afganlar için geçim kaynağı sağlaması konusunda anlaşmaya varıldı.

Bu mücadele devam etmeli. AB, açlık ve yetersiz beslenmeyle mücadelede acil yardıma ihtiyacı olan 24 milyondan fazla Afgan’a yardım etmek için BM’nin 4 milyar avro toplama hedefine destek olmak için üzerine düşeni yapmalıdır.

BM ayrıca Afganların sağlık ve eğitim başta olmak üzere temel hizmetlere erişmesine yardımcı olmak için ek 3.6 milyar dolar gerektiğini belirtti.

Afganistan’daki insani felaketin en azından bir kısmı ülkedeki likidite eksikliğinden ve bunun da ABD hükümetinin Afgan Merkez Bankası’ndaki yedi milyar dolarlık varlıkları dondurmasından kaynaklanıyor.

ABD Başkanı Joe Biden son kararnamesiyle, dondurulan varlıkların yarısını Afganistan’daki insani yardım çalışmaları için kullanılabilir hale getirerek, diğer yarısını ise 11 Eylül’de öldürülenlerin akrabaları da dahil olmak üzere terör mağduru Amerikalılara dağıtarak bu yanlışı düzeltmeye çalıştı. Fakat eleştirenlere göre bu plan kirli ve ahlaki olarak yanlış.

Bu sırada, Afganlar zor durumda kalmaya devam ediyor. Ukrayna savaşının neden olduğu yükselen buğday fiyatlarının Afganistan’daki kıtlık üzerindeki etkiyi artıracağına dair korkular var.

Uluslararası ilgi Ukrayna’ya odaklanırken, Afganlar, içe kapanık bir hükümet kurması için Taliban üzerinde daha az baskı olacağından endişe ediyor.

Taliban’ın eski güvenlik güçlerine ve hükümet yetkililerine yönelik misillemelerinde artış ve azınlık gruplarına yönelik saldırıların artması ve kadın aktivistlerin tutuklanmasından da korkuluyor.

Önümüzdeki günlerde AB, Taliban’ın kış tatilinin ardından okulların yeniden açılacağı Mart ayı sonunda tüm kızların ortaokula dönmesine izin verme sözünü tutmasını sağlamak için baskıyı sürdürmelidir.

Hem ülkede hem de diasporada Afgan kadınlarına ülkelerinin geleceği için öncelikler belirlemeleri için son zamanlarda kurulan bir “Afgan Kadın Liderler Forumu” için sürekli AB desteği gerekiyor.

AB’den dünyadaki tüm insani krizleri çözmesi beklenemez.

Ancak AB, Ukrayna’ya yardım ederken aynı zamanda Afganistan’a ve dünyanın diğer acil yardıma muhtaç bölgelerine yardımı sürdürebilirse gerçekten küresel bir jeopolitik aktör olduğunu iddia edebilir.

NOT: Makalenin yazarı Shada Islam, kendi strateji ve danışmanlık şirketi New Horizons Project’i yürüten bağımsız bir AB analisti ve yorumcusu. Aynı zamanda EUobserver dergisinin yeni editörüdür.

KAYNAKÇA: https://euobserver.com/opinion/154525