Yaşlılarımızın Yüzde 12’si Hayatından Memnun Değil

Tüik, Türkiye’nin Yaşlılık Haritasını Çıkarttı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nden elde edilen bilgilere göre Türkiye nüfusu 31 Aralık 2018 tarihi itibarıyla 82 milyon 3 bin 882’dir. Erkek nüfus 41 milyon 139 bin 980 iken, kadın nüfus 40 milyon 863 bin 902’dir. Buna göre toplam nüfusun %50,2’sini erkekler, %49,8’ini ise kadınlar oluşturmaktadır. 2018 yılına göre Türkiye’de yaşlı nüfus, 7 milyon 186 bin civarındadır. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı buna göre % 8,8’dir. Bu oranın 2023 yılında % 10’nun üzerine çıkacağı tahmin edilmektedir. TÜİK, yayınladığı raporunda yer alan yaşlılara dair birçok istatistiki veriler, sosyal politika boyutuyla henüz değerlendirilmemiştir. Bu bağlamda yaşlıların % 12’sinin mutsuz olduğuna dair veri, sosyal politika uzmanlarını düşündürmektedir.

Yaşlılarımızın Yüzde 12’si Hayatından Memnun Değil

Değerli Okuyucularım;

Dünya yaşlanıyor. Türkiye’de de tarihinde en çok yaşlı insan barındıran ülke hâline gelmiş durumdadır. Dünya nüfusunun 2018 yılında % 9,1’ini yaşlı nüfus oluşturmaktadır.. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla % 33,2 ile Monako, % 28,4 ile Japonya ve % 22,4 ile Almanya’dır. Türkiye bu sıralamada 167 ülke arasında 66. sıradadır. 1935 yılında Türkiye 65 yaş ve üzerinde olan yaşlı nüfus 628 bin iken bu sayı şimdi 7 milyon 200 bine ulaşmıştır (2018). Böylece Türkiye’de nüfusun yaklaşık olarak % 9’u yaşlılardan oluşmaktadır. Bu oran 2023 yılında % 10’nun üzerine çıkacağı tahmin edilmektedir.

Yaşlı nüfusun okullaşma oranının yıllara göre arttığı görülmektedir. Yaşlı nüfusun eğitim durumu cinsiyete göre incelendiğinde cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduğu gözlenmekte olup, tüm eğitim düzeylerinde yaşlı erkek nüfus oranının yaşlı kadın nüfus oranından daha yüksek olduğu görülmektedir. Yaşlı nüfus yasal medeni durumlarına göre incelendiğinde cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduğu görülmektedir. Eşi ölen kadınların oranı eşi ölen erkeklerin oranından oldukça yüksektir. Ayrıca 65 yaş üstü bireylerde yıllara göre boşanmış olanların oranının arttığı görülmektedir.

Huzurevi Sayısı Artıyor

Devlete bağlı huzurevi sayısı, kapasitesi ve bakılan yaşlı sayısının 2002 yılından beri artış gösterdiği görülmektedir. Devlete bağlı huzurevi sayısı, 2002 yılında 63 iken bu sayı 2019 yılı Haziran ayı itibariyle 148’e ulaşmıştır. Devlete bağlı huzurevlerinde bakılan yaşlı sayısı, 2002 yılında yaklaşık olarak 5 bin iken bu sayı, 2019 yılı Haziran ayı itibariyle 14 bine yaklaşmıştır. Devlete bağlı huzurevi sayısı ve kapasitesi, 2002 yılına göre yaklaşık 2,3 kat, bakılan yaşlı sayısı ise yaklaşık 2,8 kat artmıştır.

Huzurevlerinin büyük çoğunluğunu Devlete bağlı huzurevleri ile özel huzurevleri oluşturmaktadır. 2019 yılı Haziran ayı verilerine göre toplam huzurevlerinin yaklaşık % 37’si Devlete bağlı huzurevleri, yaklaşık % 57’si ise özel huzurevleridir. Toplam bakılan yaşlı sayısının % 52,9’u Devlete bağlı huzurevlerinde bakım hizmeti almakta iken, yaklaşık % 36’sı özel huzurevlerinde bakım hizmeti almaktadır. Devlete bağlı gündüzlü hizmet veren kuruluş sayısı ile bu kapsamda verilen hizmetlerle hayatına dokunulan yaşlıların sayısının arttırılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda hâlihazırda 17 ilde toplam 27 gündüz hizmet sunan kuruluşta 237 yaşlıya aktif gündüz bakım hizmeti sunulmaktadır.

Türkiye genelinde huzurevine giderim diyenlerin oranı % 11 civarındadır. Yaş grubuna göre Türkiye’de yaşlılık ile ilgili yaşam tercihleri incelendiğinde huzurevine gitme seçeneğini en az düşünen yaş grubu 65 ve üzeri yaştaki bireyler iken diğer yaş gruplarında huzurevine gitme tercihinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Aynı zamanda en fazla 65 ve üzeri yaştaki bireyler çocuklarının yanında kalmayı düşünmektedirler.

Yaşlıların Sosyal ve Ekonomik Durumu

Türkiye’de yaşlıların ortalama olarak % 15’i yoksul durumdadır. Yaşlı maaşı alan kişi sayısı, 2002 yılında 746 bin iken bu sayı, 2018 yılı sonunda 709 bine düşmüştür. Hayat Memnuniyeti Araştırmasına göre yaşlıların % 60’ı mutlu, % 28’i orta derecede mutlu ve % 12’si ise mutsuzdur. TÜİK’in yayınladığı raporda yoksulluk ile mutluluk arasındaki ilişkiye yönelik herhangi bir bilgi verilmemektedir. Ancak Türkiye’de 7 milyonun üzerinde yaşlının yaşadığını düşünürsek bunlardan yaklaşık olarak 800 binin hayatından memnun olmadığını tahmin edebiliriz. Yaşlıların memnuniyetsizliği ayrıca araştırılması, sebepleri bulunmalı ve buna göre onları hayata bağlayacak ve mutlu olmalarını sağlayacak sosyal politikalar uygulanmalıdır. Aksi takdirde hayata küsmeleri ve kendilerini yalnız hissetmelerine bağlı olarak intihar olaylarının artması ihtimal dahilindedir.

Yaşlıların Sorunları Aslında Biliniyor

Yaptığım genel araştırmalara göre yaşlılarda başlıca görülen psiko-sosyal, ekonomik ve tıbbî sorunlar kısaca şunlardır:

•         Fiziksel güçten düşme ve emeklilik gibi ihtiyarî veya gayri-ihtiyarî sebeplerden dolayı meslekî ve toplumsal fonksiyonlardan ayrılma,

•         Sosyo-ekonomik statü kaybına uğrama,

•         Sosyal etkileşimden mahrum olma ve toplumdan kısmen veya tamamen uzaklaşma veya dışlanma,

•         Aile fertlerinden kopma, yalnızlığa ve içine kapanmaya itilmenin bir sonucu olarak kendini lüzumsuz ve faydasız hissetme ve psiko-sosyal sorunların ve bunalımların içine sürüklenme.

•         Özellikle sakatlanmalarda veya ileri yaşlılıkta başkalarına sürekli olarak bağımlı olma ve değişik derecelerde sürekli olarak bakım ihtiyacı duyma.

Yaşlı Dostu Sosyal Politikalar Sayesinde Her Fert Mutlu Olur

Yaşlılara ait sorunlar bilindiğine göre çözümün de ortaya konulması mümkündür. Türkiye, her ne kadar gelişmiş AB ülkelerine göre yaşlı bir nüfusa sahip olmasa da, sosyal devlet olmanın bir gereği olarak yaşlıların sosyal refahı (mutluluğu) için, sosyal politika ve sosyal hizmetlerin temel esasları doğrultusunda millî yaşlılar politikasını oluşturması gerekir.

Sosyal boyutuyla yaşlılar politikasının kapsamı çok geniştir. Çalışma hayatı, sağlık, bakıma muhtaçlık, iskân, toplumsal yapı içinde yaşlıların sosyo-kültürel konumu, serbest zamanın değerlendirilmesi ve eğitim gibi temel sosyal konular ve haklar, yaşlılar politikasını kapsamaktadır.

Yaşlı hizmetlerinde hedef, sağlıklı ve kaliteli yaşam ile fonksiyonel bağımsızlık düzeyi artmış bir yaşlılık döneminin sağlanmasıdır. Bundan dolayı yaşlılar politikası, yaşlıların olabildiğince bağımsız bir hayat sürmelerine destekçi olmalıdır. İster bakıma muhtaç olsun ister olmasın bütün yaşlılar, insan onuruna yakışır bir hayat yaşama hakkına sahip olmalıdır. Bundan dolayı da yaşlılar, kendilerini çeşitli alanlarda geliştirme, eğitim alma ve verme hakkına sahip olmalıdır. Yaşlılar, her türlü sosyal-sportif-kültürel faaliyetlere ve serbest zamanlarını faydalı meşguliyetlerle geçirme hakkına sahip olmalıdır.

Sevgi, şefkat ve dayanışma gibi bize has sosyal ve manevî değerler, yaşlılarımızla birlikte paylaşılırsa yaşlı olanlar da olmayanlar da bütün insanlarımız daha mutlu ve huzurlu olacaktır.

Prof. Dr. Ali SEYYAR

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi