Yapay Zekanın Askeri ve İstihbarat Alanlarında Kullanımından Endişelenmelimiyiz?

Son dönemlerin hızla gelişen teknolojilerinden biride yapay zeka oldu.

Yapay yarışına küresel şirketler olan Microsoft ve Google’ın yanı sıra Amazon da giriyor. Sırada ise bir çok küresel şirket yapay zeka teknolojisine ulaşabilmek için büyük paralar harcamaya çoktan başladı.

Ancak son günlerde yapayt zeka yarışında en ilgi çeken haberlerden biride ABD’nin ulusal istihbarat servisi CIA’nın, istihbarat yeteneklerini geliştirmek ve rakiplerle rekabet etmek için yeni bir yapay zeka sohbet robotu üzerinde çalışıyor olması oldu.

CIA’nın yapay zeka birimi yöneticisinin konuyla ilgili yaptığı açıklamasında ise günümüzde böylesine çığır açıcı bir araca duyulan ihtiyaca vurgu yaptı. Bu gelişme ise ülkelerin istihbarat birimlerinin internette olan bilgiyi analiz etme gibi bir görevle karşı karşıya olduğu dönemde gelişti. Bizde darısı Türkiye’nin ulusal milli istihbarat servislerinin başına diyelim;

ABD istihbarat teşkilatı CIA’nın kendi yapay zeka robotunu geliştirdiğini duyurmasının ardından Yüksek Teknoloji Araştırma Merkezi (YUTAM) Başkanı Ömer Memoğlu’na konuyu sorduk. Mirat Haber’den Sadi Özgül’e 5. nesil istihbarat çarkı ve 5. nesil istihbarat analiz teknikleri hakkında açıklamalarda bulunan Memoğlu, CIA’nın kendi yapay zekâ botunu geliştirdiğini ifade ederek, ABD’nin mevcut istihbarat çarkına yapay zekâ entegrasyonu hazırlığında olduğunu belirtti. Çin ise doğrudan yapay zekâ botunu askeri alanda kullanmayı amaçladığı vurguladı.

İşte YUTAM Başkanı Ömer Memoğlu’ndan çarpıcı açıklamalar…

– Sayın Memoğlu Röportaj isteğimizi kabul ettiğiniz için teşekkür ediyoruz. CIA’nın yapay zeka adımı hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce gerekli miydi?

5. Nesil İstihbarat Çarkı;

YUTAM Başkanı Memoğlu bu sorumuza; “Klasik istihbarat çarkında yer alan ‘İstihbarat İhtiyacının Tespiti ve Yönlendirilmesi’, ‘Haberlerin Toplanması’, ‘Haberlerin İşlenmesi (Değerlendirilmesi)’ ve ‘İstihbaratın Yayımı ve Kullanılması’ aşamalarında yapay zekâ entegrasyonunu göreceğimizi ve süreçlerin algoritmalarla yönlendirileceğini öngörüyoruz. 5. nesil istihbarat çarkı adı verdiğimiz yeni çark sisteminde her aşamada yapay zekâ teknolojisinden yararlanılacağı oldukça muhtemel görünüyor. İstihbarat ihtiyacının tespiti ve yönlendirilmesi süreci doğrudan yapay zekânın analiz ve yönlendirmesi çerçevesinde gerçekleştirilerek kilit noktalar bu yolla tespit edilecektir. Bu yöntem sayesinde istihbarat ihtiyacının tespiti ve yönlendirilmesi sürecinde hızlı çözümler üretmenin yanısıra zamandan tasarruf sağlanmasına imkân sağlanabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Peki öyleyse; kısa adı “humint” olan insan kaynaklı istihbarat ya da orijinal adıyla Human Intelligence olarak bilinen maskelenmiş ya da legal olarak görev yapan istihbarat birimlerinin saha görevlileri ile yürütülen bu yöntemler artık kullanılmayacak mı?

İstihbarat toplamada HUMINT faaliyetleri en güvenilir yöntem olarak kalmaya devam edeceğini, haberlerin toplanması ve işlenmesi (değerlendirilmesi) aşamasında da yapay zekâdan etkin şekilde faydalanılacağının çok muhtemel olduğunu belirten Memoğlu, “Ancak haberlerin toplanması aşamasında geleneksel yöntem olan HUMINT faaliyetleri 5. nesil istihbaratta da en güvenilir yöntem olarak kalmaya devam edecektir.” dedi.

Peki öyleyse, bu durumda yapay zeka ,Humint yönteminden daha hızlı koşacak diyebilir miyiz? Yada şöyle soralım; Hangisi daha hızlı koşacak? Yada koşmak zorunda?

Bu soruya ise; İstihbarat Analiz Uzmanları (İAU) yapay zeka algoritmalardan daha hızlı koşmak zorunda olduklarını, CIA ajanlarının istihbarat yeteneklerini geliştirmek için yapay zekâdan hem faydalanacaklarını hem de onunla rekabet etmek zorunda kalacaklarına vurgu yapan Memoğlu; “5. Nesil istihbarat analiz yöntemleri analiz departmanında görev yapan ajanların, yapay zekâ ile mücadele etmesini zorunlu kılacak. Rakip istihbarat servisleri mücadele ettikleri servislerin algoritmalarını yönlendirmeye ve aldatmaya çalışacak. Geleneksel istihbarat çarkında yer alan ‘Haberlerin işlenmesi (değerlendirilmesi)’ aşaması yeni dönemde hem ChatGPT benzeri yapay zekâ analiz yöntemleri ile hem de mevcut istihbarat analiz uzmanları tarafından değerlendirilecek. Hem yapay zekânın sonuç raporları hem de istihbarat analiz uzmanlarının raporları karşılaştırılarak istihbarata konu olan olay hem insani gözle hem de yapay zekânın gözünden analiz edilecek. Bu durum istihbarat analiz uzmanlarının algoritmalardan hızlı koşmak zorunda kalacaklarını öngörmemize yol açıyor” ifadelerini kullandı.

Peki, başka ülkelerin istihbarat servislerinin, yapay zekaya bakışları nasıl?
Bu sorumuza da; Çin’in de yapay zekayı askeri alanda kullanmayı planladığını belirterek cevaplayan Memoğlu; “ABD ile Çin arasında yapay zekânın güvenlik kurumları bünyesinde kullanılması/entegrasyonu çerçevesinde hegemonik bir savaş olduğu aşikar. Çin ordusu, ChatGPT sohbet botu benzeri bir yapay zekâ tasarımını askeri alanda kullanmayı planlarken ABD merkezi istihbarat teşkilatı CIA ise istihbarat analiz tekniği olarak kullanmayı planlıyor. Çin’de Halk Kurtuluş Ordusu’na baktığımızda komutanın karar verme yeteneği üzerine tasarımlar planlanırken otonom silahların ve otonom teknolojilerin ön plana çıkacağını öngörüyoruz” dedi.

Son bir soru; Yapay zeka Robotu kullanımı endişe verici sonuçlara yol açabilir mi?

Yutam Başkanın Memoğlu, bu kritik sorumuza ise; “CIA’nın, süreci daha kontrollü yürüterek “vur” emrini yapay zekâya ilk aşamada vermek yerine, yapay zekânın da söz sahibi olması çerçevesinde fikir ortaya koymasına dair entegrasyon yürütüyor. Çin ordusu tarafından geliştirilen askeri alanda ChatGPT benzeri yapay zekâ botunun kullanımında ise “vur” emrini konusunda belirsizlik olduğu için eendişe verici sonuçlara yol açabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Röportaj; Sadi ÖZGÜL
Mirat Haber…