Afrika’yı Çalmak: İngiltere Kıtanın Sanatını Nasıl Yağmaladı? – 11

Asante kraliyet ailesi 1974 yılında Birleşik Krallık hükümetinden, yağmalanan hazinelerin iadesine izin verecek bir yasa çıkarması talebinde bulundu. Oforiatta Ayim, cevabın “çok ırkçı ve kaba” olduğunu hatırlıyor.

Dava Lordlar Kamarası’na gönderildi. Parlamento tutanaklarına göre, bir Lordlar Kamarası üyesi, kutsal Gana objelerinin ataların ruhlarını temsil ettiği önerisine yanıt olarak, “Ganimeti alıp ruhları geri vermek mümkün olmaz mıydı?” ifadelerini kullandı.

Başka bir Lordlar Kamarası üyesi, “topladığımız ganimeti iade etmek söz konusu olduğunda tedbirli” davranma konusunda uyardı, çünkü bu süreç Britanya müzelerinde “bir striptiz oyununa” dönüşebilirdi.

İlişkiler milenyumun başlangıcında gelişmemişti. Benin kraliyet sarayından Prens Edun Akenzua da 2000 yılının Mart ayında Birleşik Krallık Parlamentosu’na bir mektup yazarak yağmalanan tüm eserlerin bir kaydının yayınlanmasını talep etti.

Akenzua, “Britanya, Benin Sarayı’nın esas yağmacıları olarak kültürel varlıkları geri alma veya İngilizlerin onları sattığı herkesten parasal tazmini sağlama noktasında tam sorumluluk almalıdır.” diye yazdı.

Akenzua’nın talebi büyük ölçüde göz ardı edildi. Open Restitution Africa (Afrika Açık İade) projesinin ve Kenya’daki Museum of British Colonialism’in (İngiliz Sömürgecilik Müzesi) kurucu ortağı Chao Tayiana Maina, İngiltere’nin geri verme politikasının ilave bir zorluk olduğunu ekliyor, “Almanlar ve Fransızlarda gördüğümüz şey biraz daha esneklik.”

Maina, “Borç kavramı gerçekten de kırık bir kemiğin üzerindeki bir sargı(ya benziyor).” diyor ve ekliyor, “Bu objeleri ödünç aldığınızda, hala onların bizim olmadıklarına dair üzerlerini kaplayan bir sis perdesi vardır.”

Kenya, Birleşik Krallık’ta bulunan 2 binden fazla tarihi eserin iadesini talep ediyor. Özellikle şok edici bir vaka, Nandi şefi Koitalel Arap Samoei’nin kafatasıdır.  Samoei, Britanya’nın demiryolu projesine karşı kendi toprakları üzerinde savaştı ve 1905 senesinde İngiliz albay Richard Meinertzhagen tarafından vurularak öldürüldü.  Samoei’nin cesedinin başı kesildi ve Londra’ya götürüldü.

Meinertzhagen tarafından çalınan giydiği şeyler 2006 yılında oğlu tarafından iade edilmesine rağmen Samoei’nin kafatası hala İngiltere’de tutuluyor.

Nairobi Ulusal Müzesi’nde sömürge döneminde Kenya’nın dışına çıkarılan 32 binden fazla objeyi temsil eden boş raflar yakın zamanda sergilendi.  Görünmez Envanterler adı verilen sergi, bu kadar derin bir miras kaybının toplumları nasıl etkilediğini inceledi.

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: https://www.aljazeera.com/features/2021/10/12/stealing-africa-how-britain-looted-the-continents-art