Sosyal Medya Devleri ‘Filistin’e Karşı Savaşıyor mu?

ABD’den Avrupa’ya ve Hindistan’a kadar kullanıcılar ve aktivistler, dünyanın en büyük sosyal medya platformlarının İsrail’i eleştiren içeriğin erişimini kısıtladığını söylüyor.

Geçen haftanın sonunda Belçika’da yaşayan film yapımcısı ve aktivist Thomas Maddens tuhaf bir şeyin farkına vardı. TikTok’ta “soykırım” kelimesiyle paylaştığı Filistin’le ilgili bir video, ilk ani yükselişin ardından aniden platformda etkileşim almayı durdurdu.

Maddens, Al Jazeera’ya “Milyonlarca görüntüleme alacağımı düşünmüştüm ama etkileşim durmuştu.” dedi.

Gölge Yasağı Uyguluyorlar

Maddens, dünyanın en büyük sosyal medya platformlarını (Facebook, Instagram, X, YouTube ve TikTok) hesapları sansürlemekle veya “gölge yasağı” olarak bilinen Filistin yanlısı içeriğin erişimini aktif olarak azaltmakla suçlayan yüzlerce sosyal medya kullanıcısından biri.

Dünyanın dört bir yanındaki yazarlar, aktivistler, gazeteciler, film yapımcıları ve düzenli kullanıcılar, “FreePalestine” ve “IStandWithPalestine” gibi hashtag’lerin yanı sıra İsrail güçleri tarafından öldürülen sivil Filistinlilere destek ifade eden mesajların platformlar tarafından gizlendiğini söyledi.

Bazı kullanıcılar ayrıca Meta’nın sahibi olduğu Instagram’ı, yalnızca Filistin’den bahseden gönderileri keyfi olarak “topluluk kurallarını” ihlal ettiği gerekçesiyle kaldırmakla suçladı. Diğerleri, Los Angeles ve San Francisco Körfez Bölgesi’ndeki Filistin’e destek amaçlı protestolar hakkında bilgi paylaştıkları Instagram hikayelerinin gizlendiğini söyledi.

15 Ekim’de X’te yayınlanan bir gönderide Meta sözcüsü Andy Stone, gönderilerin erişiminin azalmasını bir hataya bağladı.

Stone, “Bu hata, dünya genelindeki hesapları eşit şekilde etkiledi ve içeriğin konusuyla hiçbir ilgisi yoktu, biz de bunu mümkün olan en kısa sürede düzelttik.” diye yazdı.

Gölge yasaklama suçlamaları sorulduğunda Stone, Al Jazeera’ya, Meta’nın İsrail-Hamas savaşıyla ilgili yanlış bilgilerle mücadeleye yönelik son çabalarını vurgulayan bir blog gönderisine işaret etti. Gönderide, şirketin denetleme kararlarını kabul etmeyen kullanıcıların itiraz edebileceği belirtildi.

Meta Hesaplara Terörist Kelimesini Eklemişti

BBC, Meta’nın Filistin yanlısı hesaplara terörist kelimesini eklediği için özür dilediğini ve “kısaca uygunsuz Arapça çevirilere neden olan” sorunun giderildiğini bildirdi.

Bir TikTok sözcüsü Al Jazeera’ya şirketin “siyasi hassasiyetlere dayalı içeriği denetlemediğini veya kaldırmadığını” söyledi ve platformun “TikTok’taki tüm içerikler için eşit şekilde geçerli olan topluluk kurallarını ihlal eden içeriği” kaldırdığını ekledi.

YouTube ve X, Al Jazeera’nın yorum taleplerine yanıt vermedi.

Sivil haklar grupları, platformların reddini kabul etmiyor.

Bu ay, Filistin ve Arap sivil toplumunun dijital haklarını savunan Arap Sosyal Medyayı Geliştirme Merkezi 7amleh de dahil olmak üzere 48 kuruluş, teknoloji şirketlerini devam eden savaş sırasında Filistinlilerin dijital haklarına saygı göstermeye çağıran bir bildiri yayınladı.

Açıklamada, “Diğer ihlallerin yanı sıra, içeriğin kaldırılması ve hashtag’lerin gizlenmesi yoluyla Filistinlilerin seslerine yönelik kayda değer ve orantısız sansür uygulanmasından endişe duyuyoruz.” denildi, “Aktivistler, sivil toplum ve insan hakları savunucularına yönelik bu kısıtlamalar, ifade özgürlüğü, bilgiye erişim, toplanma özgürlüğü ve siyasi katılım özgürlüğüne yönelik ciddi bir tehdit oluşturuyor.”

7amleh’in savunuculuk yöneticisi Jalal Abukhater, Al Jazeera’ya örgütün çoğunlukla Facebook ve Instagram’da olmak üzere 238 Filistin yanlısı sansür vakasını belgelediğini söyledi. Bunlar arasında içeriğin kaldırılması ve hesap kısıtlamaları da vardı.

Abukhater, Al Jazeera’ya verdiği röportajda “Filistin ile ilgili içeriği hedef alan orantısız bir çaba var.” dedi, “Buna karşılık, İsrail’in resmi anlatısı, olabildiğince aşırı şiddete sahip olsa da daha özgür bir hüküm sürüyor çünkü Meta, bunun İsrail ordusu ve hükümet yetkilileri de dahil olmak üzere “resmi” kuruluşlardan geldiğini düşünüyor.”

Dünyanın Her Yerinde Kullanıcıların Erişimi Kısıtlandı

Brüksel’den 26 yaşında bir pazarlama müdürü, hikayesi rahatsız edici görseller veya nefret söylemi içermediği halde erişiminin düştüğünü söyledi.

İsminin gizli kalmasını isteyen 29 yaşındaki Hintli bir makine mühendisi olan başka bir Instagram kullanıcısı, Los Angeles ve Kaliforniya Körfez Bölgesi’ndeki protestolarla ilgili Instagram Hikayelerinin bir saat sonra bile sıfır izlenme aldığını fark etti. “Bu alışılmadık bir durumdu” dedi. Daha sonra bir selfie yayınladığını ve bunun genellikle aldığı olağan etkileşimi sağladığını belirtti.

Diğer kullanıcılar da benzer deneyimler yaşadı ve şikayetlerini sosyal medya platformlarına taşıdılar. Pulitzer ödüllü gazeteci Azmat Khan, X’te şunları paylaştı: “Dün Gazze’deki savaşla ilgili bir Instagram haberi yayınladıktan sonra hesabıma gölge yasağı uygulandı.” “Birçok meslektaşım ve gazeteci arkadaşım da aynısını bildirdi. Bu, benzeri görülmemiş bir savaşla ilgili bilgi akışına ve güvenilir gazeteciliğe yönelik olağanüstü bir tehdittir.”

Pakistanlı yazar Fatima Butto ayrıca Instagram’ın kendisine gölge yasağı uyguladığını ve yorumları ile hikaye görüntülemelerini sınırladığını söyledi. X’te şunları yazdı: “Demokrasilerin ve büyük teknolojinin, rıza üretemedikleri yasadışı savaşlar sırasında bilgileri gizlemek için nasıl birlikte çalıştıkları hakkında çok şey öğreniyorum.” Instagram’da yayınladığı bir videoda, gönderilerinin platformdaki takipçilerinin akışlarında görünmediğini söyledi.

Müslüman meselelerine odaklanan bir haber sitesi olan Muslim’in 25 yaşındaki kurucusu ve genel yayın yönetmeni Ameer Al-Khatahtbeg, yayındaki gönderilerin son birkaç gün içinde Instagram’da oldukça az kişiye ulaştığını fark etti. Savaş başlamadan önce 1,2 milyon olan görüntüleme sayısı, savaş sırasında bir haftada sadece 160 binden biraz fazla oldu ve görüntülemelerde büyük bir düşüş yaşandı.

Al-Khatahtbeg Al Jazeera’ya, “Uygulanan en büyük sansür biçimi, Instagram hikayelerinde ve gönderilerinde ‘Filistin’, ‘Gazze’, ‘Hamas’, hatta ‘el-Kuds’ ve ‘Kudüs’ gibi anahtar kelimelerin yanı sıra #FreePalestine ve #IStandWithPalestine gibi hashtag’lerin yer aldığı herhangi bir hesaba yöneliktir.” dedi, “Bu gönderiler Instagram’ın Keşfet sayfasına ulaşmıyor ve günler sonra insanların ana akışında görünüyor.”

Muslim, sosyal medya platformlarını sansürle suçlayan tek yayın değildi. Hamas’ın İsrail’e ilk saldırmasından günler sonra, ABD merkezli Filistin yanlısı haber kuruluşu Mondoweiss, TikTok’un hesabını yasakladığını ve ancak çevrimiçi tepkilerden saatler sonra hesabı geri yüklediğini söyledi. Filistin merkezli Quds Haber Ağı, X’te Facebook sayfasının Meta tarafından askıya alındığını duyurdu.

Sansür Uygulanıyor

Bu, sosyal medya platformlarının Filistinlilerin seslerini sansürlemekle suçlandığı ilk sefer değil.

İsrail’in 2021’deki Gazze savaşının ardından Meta tarafından hazırlanan ve bir yıl sonra kamuoyuna açıklanan bağımsız bir rapor, şirketin Filistinli kullanıcıların “ifade özgürlüğü, toplanma özgürlüğü, siyasi katılım, sivil toplum örgütleri ayrımcılık yasağı” gibi alanlardaki insan haklarını olumsuz etkilediğini ortaya çıkardı.

Bu nedenle kullanıcılar algoritmanın takip edemeyeceği bir şekilde içerik oluşturmaya ve nokta veya @ gibi karakterler kullanarak algoritmanın bunu bulup sansürlemesini engellemeye çalışıyorlar.

Filistin yanlısı içeriğe yönelik sosyal medya sansürüyle ilgili kullanıcı şikayetlerini fark ettikten kısa bir süre sonra, Amerikalı Müslümanlara yardım etmeye odaklanan Muslim Legal adlı Florida merkezli hukuk firması, web sitesinde bu tür sansürle karşı karşıya kalan herkesin deneyimlerini paylaşabileceği bir sayfa kurdu. Bu yayınlandığı vakit Muslim Legal 450’den fazla başvuru almıştı.

Firmanın kurucusu Hassan Shibly bir röportajda Al Jazeera’ya şöyle konuştu: “Filistinliler için adaleti savunan sayfaların uyarı yapılmadan kapatıldığını ve yasaklandığını fark ettik. Ayrıca masum yorumlardan dolayı kısıtlanan insanları da görüyorduk.”

Shibly şimdi bu şikayetleri platformlara taşıyarak çözüme kavuşturmaya çalışıyor:

“Toplumun sosyal medyayı kullanması çok önemli. İslamofobik söylemlere karşı koymanın yollarından biri bu. Bu, meydana gelen savaş suçlarını açığa çıkarmanın yollarından biri. Ve bu, İsrailliler tarafından Filistin’de gerçekleştirilen etnik temizliği meşrulaştırmak için kullanılan propagandayı ve yanlış bilgileri ortadan kaldırmak için sahip olduğumuz araçlardan biri.” dedi.

(Haber kısaltılarak çevrilmiştir.)

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: https://www.aljazeera.com/features/2023/10/24/shadowbanning-are-social-media-giants-censoring-pro-palestine-voices