Dünya basınında Etiyopya’daki iç savaşı Türk SİHA’ların bitirdiği ifadeleri yer aldı

Uluslararası haber ajansları Etiyopya’daki savaşı Türk SİHA’larının bitirdiğini duyurdu. 2019 senesinde Nobel Barış Ödülü alan Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed bizzat cepheye gidip savaşacağını duyurmuş, Addis Ababa sakinlerine silahlarını kaydettirme ve şehri savunmak için hazır olma çağrısı yapmıştı. İsyancıların iki bölgeden geri çekilerek kalelerine döndüğünü ve 13 aylık savaşta yeni bir dönüm noktası oluştuğunu ‘son dakika’ koduyla geçti.

Etiyopya’da başkente 130 kilometre kadar yaklaşan isyancı güçler birkaç hafta içinde darmadağın oldu. New York Times silahlı insansız hava araçları tarafından sonucun belirlendiğini haberiyle dünyaya bildirdi.

Uluslararası haber ajansları, Pazartesi günü Etiyopya’daki isyancıların iki bölgeden geri çekilerek kalelerine döndüğünü ve 13 aylık savaşta yeni bir dönüm noktasının meydana geldiğini ‘son dakika’ kodu ile geçti.

Öyle ki, 2019 yılında Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed de cepheye gidip savaşacağını ilan etmiş, Addis Ababa sakinlerine silahlarını kaydettirmeleri ve şehri savunmak için hazırlıklı olmaları çağrısında bulunmuştu.

Fakat bir ay içerisinde bütün dengeler değişti, TPLF sözcüsü Getachew Reda Twitter hesabından Amhara ve Afar bölgelerinden isyancıların çekildiğini yazdı. Açıklamada bulunan ABD, çekilmenin diplomasiye daha geniş bir kapı açabileceğini umuyor.

Dönüm noktasının perde arkasını kaleme alan New York Times gazetesindeki haberin başlığı, çok çarpıcıydı: “Yabancı silahlı insansız hava araçları Etiyopya iç savaşında sonucu belirledi”.
Gazetenin yaptığı habere göre, Nobel ödüllü Abiy Ahmed askerlerine ‘kahraman’ olarak selam verse de savaşın kaderini farklılaştıran gerçek kahramanlar gökyüzünde süzülüyordu: Bayraktar T2 silahlı insansız hava aracı (SİHA).

Türkiye ile birlikte Birleşik Arap Emirlikleri ve İran’dan da insansız hava aracı alan Etiyopya ordusu, drone saldırıları ile başkentin kapısına dayanan Tigray isyancılarını geri püskürttü.
Bayraktar TB2 SİHA’lar Addis Ababa’ya giden otoyoldaki isyancıları ve onlara destek veren ikmal konvoylarını peş peşe vurdu, New York Times’a açıklamalarda bulunan isyancı liderlerden Tsadkan Gebretensae, “Bir keresinde gökyüzünde 10 SİHA vardı. Etkisini hayal edin, kolay hedef olduk.” ifadelerini kullanıyor.

New York Times droneların tıpkı Libya ve Dağlık Karabağ’da yaşandığı gibi kazananı belirlediğini yazdı. Etiyopya Başbakanı Ahmed, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Ağustos ayında askeri anlaşma yaptı.

Birçok Afrika ülkesinin Bayraktar TB2’yle ilgilendiğini aktaran New York Times, Türkiye’nin Etiyopya’ya savunma ve hava ihracatının bir sene içerisinde 235 bin dolardan 95 milyon dolara çıktığını yazdı.

Washington merkezli New America’dan insansız hava aracı uzmanı Peter W. Singer, SİHA’ların giderek daha fazla ezber bozduğunu ifade ediyor: “Neredeyse, muharebe alanındaki tüm insanları ve sistemlerinde çarpan etkisi yaratıyor.”

TİGRAY GÜÇLERİNİN ETKİSİ KIRILDI

Demokratik sistemi hayata geçirme çalışmalarında bulunan ve ekonomik olarak büyüyen 122 milyon nüfuslu Etiyopya, son yıllarda olumlu haberlerle dünya gündeminde yer aldı. Bu, onlarca yıl dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan Etiyopya için çok önemli bir değişiklikti.

Fakat Etiyopya’nın kuzeyinde bulunan Tigray’da başlayan iç savaş, uluslararası baskıya rağmen birinci yılını tamamladı. TPLF adlı milis örgütlenmesi, 1991 senesinde hükümeti deviren ittifakın bir parçasıydı.

Bu yapı, Nobel Barış Ödülü sahibi Başbakan Abiy Ahmed’in TPLF’nin katılmayı kabul etmediği yeni bir koalisyon hükümeti kurduğu 2019 yılına dek etkili oldu.

Tigray’da iktidarını devam ettiren Halk Kurtuluş Ordusu Eylül 2020’de Ahmed hükümetinin ulusal düzeyde Covid-19 salgını sebebiyle seçimleri erteleme kararını tanımayarak seçimlere gitti.

İki ay sonra TPLF birlikleri bölgedeki Etiyopya ordusuna ait bir üsse saldırı gerçekleştirdi. Federal hükümet de cevap olarak Tigray’a karşı büyük bir askeri harekat yaptı.

KIRILMANIN TARİHİ: 29 HAZİRAN 2021

Silahların konuşmaya başlamasıyla isyancıların ilerleyişi Etiyopya ordusu tarafından engellendi ve milislerin yönetim merkezi Mekelle’de kontrol sağlandı. Fakat 29 Haziran tarihinde durum değişti.
İsyancılar 29 Haziran Salı günü Mekelle’yi ele geçirdi. Kent, Kasım ayından beri hükümet güçlerinin kontrolündeydi. İsyancıların girişinin ardından kent sokaklarında kutlamalar düzenlendi.
Etiyopya hükümeti ateşkesi duyursa da silahlar konuşmayı sürdürdü, sağlıklı haber alınamayan çatışma bölgesinden 2 milyondan fazla kişi evlerini terk edip kaçmak mecburiyetinde kaldı.
İnternet ve telefon hatlarının kesilmesi nedeniyle çoğunlukla haber alınamayan Tigray bölgesinden, binlerce kişi komşu ülke Sudan’a sığındı. BM’ye göre, 5 milyondan fazla kişi acil gıda ihtiyacı içinde ve en az 350 bin kişi açlıkla yüz yüze bulunuyor.

ERİTRE ORDUSU DEVREDE

Komşu Eritre’nin ordusu, şu anda Tigray’daki statüleri net olmadığı halde, geçen sene Kasım ayında, bölgede isyancılara karşı Etiyopya ordusuna destek verdi.

BBC Afrika Muhabiri Emmanuel Igunza, bölgedeki çatışmaların komşu Eritre’yi de içine çektiğini ve genel olarak Doğu Afrika’daki güvenliğe tehdit olduğunu ifade ediyor.

ÇATIŞMA SONUCU YÜZLERCE CESET

On binlerce insanın öldüğü çatışmalarda taraflar birbirlerini toplu katliam yapmakla suçladı. Birleşmiş Milletler (BM), Tigray’da süren çatışmada sivillerin öldürülmesinin savaş suçları içerisine girebileceğini açıkladı.

TPLF ile beraber yabancıların da savaştığını söyleyen Başbakan Ahmed, ayrıca Etiyopya ordusunda savaşan askerlerin ‘elleri ve ayakları bağlanmış halde öldürülmüş bedenlerinin bulunduğunu da ifade etti.

Uluslararası Af Örgütü ise, 9 Kasım akşamı Tigray’ın güney batısında yer alan May Cadera kasabasında “çok sayıda, muhtemelen yüzlerce sivilin bıçak ve palalarla öldürüldüğünü” teyit ettiği bilgisini verdi.

Örgüt, dijital olarak doğrulanmış korkunç fotoğraf ve videolarda “cesetlerin sokaklarda sürüklendiğinin görüldüğünü”, öldürülenlerin bölgedeki çatışmalarla ilgisi bulunmayan işçiler olduğunu aktardı.

TİGRAY’IN YAPISI NASILDIR?

Tigray bölgesinin yaklaşık 7 milyon sakini var. Tigraylılar Oromo ve Amharaların ardından ülkedeki üçüncü büyük etnik toplumu meydana getiriyor. Etiyopya etnik ayrımlara göre büyük ölçüde özerk 10 eyalete bölünmüş bulunuyor ancak federal bir merkezi devlet ve kurumları da mevcut.

Etiyopya’nın son imparatoru Haile Selasiye’nin 1974 senesinde bir darbe ile devrilmesinin ardından uzun askeri yönetim ve iç savaş döneminde ağır yaralar alan bu bölgede merkezi hükümete karşı derin bir hoşnutsuzluk bulunuyor.

Tigray, 1 milyondan daha çok kişinin öldüğü ve 2 milyonu aşkın insanın göç etmek mecburiyetinde kaldığı 1983-1985 yıllarındaki büyük kıtlığın merkezindeydi. Onlarca yıl süren görece istikrar dönemi sonrası, 2020 yılının Kasım ayında Tigray bölgesel yönetimi ile federal hükümet güçleri arasında çatışmalar oldu.