Prof. Dr. Celal KIRCA

9 Aralık 2023 09:24

İnsan, önemli ve değerli bir varlık. Bu önem ve değer onun diğer varlıklar karşısındaki konumdan ve ontolojik yapısından kaynaklanıyor ve Müslüman için bu durum, bundan daha da öte bir anlam ifade ediyor. Zira Kur’an, insanın mahlukatın pek çoğundan üstün olduğunu,...

“SÜNNET” BİZE NE İFADE EDİYOR?

2 Aralık 2023 08:59

Kavramsal olarak “izlenen yol, yöntem, örnek alınan uygulama, örf ve gelenek” anlamlarına gelen “sünnet”, Hz. Peygamber için kullanıldığında, onun uygulamalarını ve gittiği yolu tanımlar. Dolayısıyla sünnetin ne olduğunu anlamak için Hz Peygamber’in konumunun iyi analiz edilmesi gerekiyor, zira çoğu kere...

CENNETE VÂRİS OLMAK İSTEYENLER YERYÜZÜNE DE VÂRİS OLABİLDİLER Mİ?

25 Kasım 2023 09:30

Kur’an’da cennete “vâris” olacak olan kişiler ile yeryüzüne “vâris” olacak kişilere dair dikkat çekici bilgilerin yer aldığı görülmektedir. Buna göre de cennete/ Firdevs’e vâris olacak kişilerin, mümin oldukları; namazlarını aksatmadan huşû içinde kıldıkları; boş sözlerden, faydasız işlerden uzak durdukları; zekatlarını...

BİR DURUM ANALİZİ: DÜŞÜNÜRLERİN DÜŞÜNCELERİ

18 Kasım 2023 09:20

Dünün sebepleri, bugünün sonuçlarıdır; bugünün sonuçları da geleceğin sebepleri olacaktır. Bugün İslâm alemi neden perişan, birlikten ve güçten yoksun bir durumda. Bunun sebeplerini iyi tahlil edip anlayabilirsek şayet, gelecek için olumlu adımlar atabilme imkanı da elde etmiş oluruz. Aksi takdirde...

BİLİM KUR’AN VE ÖLÜMDEN SONRA DİRİLME

11 Kasım 2023 09:30

Bilim, bilindiği üzere, olgusal, mantıksal, genelleyici, seçici ve değişken sistematik bilgilerdir. Her bilim dalı, kendi alanına giren olguları tespit eder ve açıklar ve tasvir eder. Bilim, nesnelerle ve olgularla tikel olarak (parça parça) uğraşır. Bunları parçalayıp ayrı ayrı konu edinir....

MÜSLÜMAN ONURUNU NASIL KORUR?

4 Kasım 2023 09:21

“Başkalarının gösterdiği saygının dayandığı kişisel değerlere, şeref ve itibar”a onur, deniliyor. Kişisel değerler ise, “insanın kendine karşı duyduğu saygı, şeref, öz saygı, haysiyet ve izzetinefis” olarak açıklanıyor. Diğer bir ifade ile kişisel değerler, insanın kendine olan saygısını, haysiyetini ve...

MEHMET AKİF KUR’AN VE MÜSLÜMANLAR (2)

28 Ekim 2023 09:13

(Geçen haftaki yazının devamı) Tarih 11 Nisan 1913. Akif’e göre Kur’an-ı Kerîm, her şeyin çaresini göstermiştir. O da: “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer, 39/9) ayetinde ifade edilen bilgi idi. İnsan bilgi vasıtasıyla, bütün problemlerini çözebilir, kendisine bir çıkış...

MEHMET AKİF KUR’AN VE MÜSLÜMANLAR (1)

21 Ekim 2023 09:17

Bu yazı, 1990 yılında yayımlanmış makalenin bir bölümüdür ve 1912-1914 yıllarında İslâm aleminde yaşanan sorunların ve acıların sebeplerini ele alıp Kur’an’dan çözüm yolları arayan Mehmet Akif’in, düşüncelerini yansıtan bir muhtevaya sahiptir. Mehmet Kaplan’ın ifadesiyle “Akif’in ele aldığı tarzda bir İslâmiyet,...

HANGİSİ DOĞRU: KURALLI HAYAT MI KURALSIZ HAYAT MI?

14 Ekim 2023 09:30

“Davranışlarımıza yön veren, uyulması gereken ilkelere” kural deniliyor. Bu kurallar, sadece davranışlarımıza değil, aynı zamanda ilim, sanat ve düşünce dünyamıza da yön veriyor, emredici ve yasaklayıcı ilkeleri içeriyor. Bu nedenle kurallı bir hayat, toplumun düzenini, huzurunu ve güvenliğini sağlayan temel...

AÇLIK KUR’AN VE ZİRAAT

7 Ekim 2023 09:30

Çağımızın temel sorunlarından biri de açlıktır, bir başka ifade ile açlık, geçmişte olduğu gibi bugün ve yarın da insanoğlunu en fazla düşündüren ve endişelendiren konuların başında yer almaktadır. Nitekim BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Gıda Programı (WFP) küresel...

BİR ZORLUĞA KARŞI İKİ KOLAYLIK

30 Eylül 2023 09:19

Kur’an, insanı muhatap alır ve ona Allah- insan, insan-insan ve insan-kainat ilişkilerine dair yönlendirici ve düzenleyici bilgiler verir. Bu bilgilere de “Kur’an mesajı” deniliyor. Bu mesajların ise ya doğrudan veya dolaylı olarak verildiği; dolaylı mesajların da genellikle peygamberlerin, özellikle de...

MERHAMET KADIN VE SAVAŞ

23 Eylül 2023 09:24

Merhamet, “Acıma duygusu, bu duygunun etkisiyle yapılan iyilik, lütuf” demektir ve Allah’ın bütün yaratılmışlara olan lütuf ve ihsanlarını ifade eden rahmet kavramıyla da aynı anlamda kullanılır. Bu kavram, aynı zamanda insanları, hemcinslerine ve diğer bütün canlılara karşı duyarlı olmaya ve...

HARİCİLİĞİN ÇAĞDAŞ YANSIMALARI

16 Eylül 2023 09:24

Hâricîlik, İslâm tarihinde ilk defa merkezî otoriteye başkaldıran ve kabilecilik rûhunu (bedeviliği) tekrar hâkim kılmak isteyen siyasî anlayışın dinî bir kisveye bürünerek ortaya çıkması ve kendini, yönetime sahip çıkan büyük kitleden ayırma hareketidir. Hâricî, kelime anlamı itibariyle hariçte olan, kendini...

KUR’AN MÜSLÜMANA NASIL BİR DAVRANIŞ ÖNERİYOR?

9 Eylül 2023 09:22

Bir arada ve toplu olarak yaşamak zorunda olan insanların, çoğu kez metot farklılıkları, eskileri körü körüne taklit; olguları ve olayları aynı ölçüde anlayamama; anlayış ve idrak farklılığı; başkalarına hükmetme arzusu; bencillik, kıskançlık ve başkaları aleyhine menfaat sağlama gibi sebepler yüzünden...

İKTİSADÎ HAYAT KUR’AN VE MÜSLÜMANLAR

2 Eylül 2023 09:11

İnsan, giyinmek, beslenmek ve barınmak zorunda olan bir varlıktır. Ancak insanoğlu, bu ihtiyaçlarını her zaman tabiatta hazır halde bulamaz, dolayısıyla da çalışmak, üretmek ve ürettiği şeyleri de pazarlamak zorundadır. Bu sebeple insanoğlunun, toplum halinde yaşamaya başladığı andan itibaren aralarında iş...

KUR’AN’LA BARIŞIKMIYIZ?

26 Ağustos 2023 09:30

İnançlarımızı oluşturan ve buna göre hayat tarzımızı şekillendiren referanslarımızdır; hatta bundan öte o referanslarımızı anlayış ve yorumlayış tarzımızdır. Zira anlayış ve yorumlayış tarzımız, nasıl hissettiğimizi, nasıl düşündüğümüzü, nasıl anladığımızı ve bu konudaki kişiliğimizi de tayin ve tespit eder. Bu sebeple...

KUR’AN BİZE ADAB-I MUÂŞERETE DAİR NE SÖYLÜYOR?

19 Ağustos 2023 09:35

Şâir, “Edep bir tac imiş nûr-i Hudâ’dan, Giy ol tacı emin ol her beladan” der. Zira edep, “İyi tebiye, naziklik, usluluk, zariflik toplum töresine uygun davranma”; “İyi ahlak, incelik, utanmak, sıkılmak”anlamlarına geliyor. Çoğulu âdabtır. Edep aynı zamanda Arapça’ da “edebiyat” anlamına...

ALLAH İNSANI NİÇİN YARATTI?

12 Ağustos 2023 09:30

Öyle görülüyor ki pek çok insan, niçin yaratıldığını bilmiyor, düşünmüyor ya da düşünmek istemiyor. Buna karşılık bazı insanların bu konuya kafa yordukları, araştırdıkları ve bazı sonuçlara ulaştıkları anlaşılıyor. Konu ile ilgili eserlerde insanın yaradılış amacının “kulluk” olarak zikredildiği ve “Ben...

SEYAHAT AYETLERİ BİZE NE MESAJ VERİYOR?

5 Ağustos 2023 09:29

Kur’ân, insanlara tek bir Allah’a inanmalarını sağlayacak bilgiler verir; kainatı ve içindekileri de O’nun varlığına bir delil olarak sunar. Bu deliller, bakan ve gören göze göre, bazen bir çiçekte, bazen bir kuşta, bazen bir gezegende ve bazen de yıkık bir...

“ATALAMIZDAN BÖYLE GÖRDÜK” ANLAYIŞINA BİR KUR’AN ELEŞTİRİSİ

29 Temmuz 2023 09:34

“Bir toplumda, eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen, yaptırım gücü olan kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, bilgi, töre ve davranışlar” a gelenek adı verilmektedir. Dinî anlamda ise gelenek, dinin ortaya koyduğu ilke ve kuralların, tarihi süreç içinde...

BİLMEK VE BİLMEMEK ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER

22 Temmuz 2023 09:30

Bir sohbet esnasında belediyede görevli üst düzey bir bürokrat bana “ Hocam ben okumuyorum” demişti. Ben de ona “ Niye okumuyorsun? “diye sormuştum. O da bana “Okursam bilgim artacak, bilgim artınca da sorumlu olacağım, sorumlu olmamam için okumuyorum. Böylece daha...

DİNÎ BİLGİLER HİYERARŞİSİNE NE ÖLÇÜDE ÖZEN GÖSTERİLİYOR?

15 Temmuz 2023 09:30

Şayet Hz. Peygamber döneminde yaşayan biri olsaydık, onun 12 yıl 5 ay ve 13 gün Mekke’de; 9 yıl, 9 ay ve 9 gün ise Medine’de, olmak üzere toplam 23 yıl peygamber olarak yaşadığına; bu süre içinde Kur’ân’ın parça parça indirildiğine...

“TEKFİRCİ ANLAYIŞ”IN KÖKENLERİ

8 Temmuz 2023 09:34

Hz. Peygamber hayatta iken tekfirle doğrudan ilişkisi bulunmayan bir hadise ile nifak ve irtidad olayları hariç, Müslümanların birbirlerini tekfir ettiklerine dair dinî kaynaklarda- bildiğim kadarıyla- kayda değer bir bilgi yer almaz. Hz. Peygamber döneminde yaşanan o hadise ise şöyledir....

DİNLEME, KONUŞMA, OKUMA VE YAZMAYA DAİR

1 Temmuz 2023 09:00

Geleneksel ayet merkezli Kur’an yorumlarından konu merkezli Kur’an yorumlarına yöneliş, henüz emekleme safhasında olsa da Kur’an’ın muhtevasını konu olarak ele alıp bir bütünlük içinde anlama ve açıklama çabası içinde olması sebebiyle tefsirde önemli bir konuma sahiptir. Zira geleneksel ayet merkezli...

“MÜELLEFE-İ KULÛB”A İSLAM’IN İHTİYACI YOK MUDUR?

24 Haziran 2023 09:30

Her insan, güler yüz ve tatlı dilden, iltifattan, kendisi için yapılan fedakârlık ve yardımlardan az veya çok etkilenir ve bunlardan da bir ölçüde memnun kalır. Zira bu tür tavır ve davranışlar, insana değer verildiğini ve ona düşmanca bir tavır takınılmadığını...

“KUREYŞ’İN ÎLÂFI” BİZE NE SÖYLÜYOR?

17 Haziran 2023 09:13

Kur’an’da mesajların, ya doğrudan; ya da kıssalar, darb-ı meseller ve bazı hatırlatmalar üzerinden verildiği görülür. Kureyş suresi de hatırlatma ile ilgili surelerden biridir ve öncelikle Kureyş’e, sonra da bize verilmek istenen önemli mesajları ihtiva etmektedir. Surede şöyle denilmektedir: “Madam...

HAYAT TARZIMIZ İSLAM’I NE KADAR YANSITIYOR?

10 Haziran 2023 09:52

İslâm, müntesiplerinden koyduğu kurallara uyulmasını ister. Bu nedenle de her Müslüman, sahip olduğu bilgi birikimi ölçüsünde bu kurallara uyduğunu ve İslâm’ı yaşadığını düşünür. Ancak bu düşünce ne kadar doğrudur? Kur’an’da yer alan ilkeleri ölçüt aldığımızda, acaba yaşadığımız İslâm’ın ne kadarı ...

DENGELİ BİR HAYAT TARZIMIZ VAR MI?

3 Haziran 2023 09:00

Üzerinde yaşadığımız yeryüzü ile güneş sistemi ve diğer bütün yıldızlar arasında ince bir ahenk ve eşsiz bir uyum mevcuttur. Öyle ki, yeryüzünün ölçü ve nispetlerinden herhangi birinde meydana gelecek en küçük bir değişiklik ihtimali bile yalnız dünyayı değil, bütünüyle...

KUR’AN AKIL VE BİLGİ

27 Mayıs 2023 09:25

Tarihî süreç içinde akıl ile ilgili olarak farklı tanımların yapıldığı ve bunlar arasında “Düşünme, anlama ve kavrama gücü” tanımının daha yaygın olduğu görülüyor. Diğer bir ifade akıl, insanı insan yapan, onun her türlü aksiyonlarına anlam kazandıran ve ilâhî emirler karşısında...

BİRLİKTE YAŞAMA ARZUMUZU ZAYIFLATMAK MI İSTİYORUZ?

20 Mayıs 2023 09:32

İnsan eşini, işini, aşını ve dinini seçebilir. Ama anne babasını, akrabasını, cinsiyetini, ırkını seçemez. Çoğu zaman komşusunu ve iş arkadaşını da seçemez. İnsan, fıtri yapısı gereği asla yalnız yaşayamaz ve daima birine ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaç onun için doğumundan...

Sonraki sayfa »