Prof. Dr. Celal KIRCA

İSLÂM VE SAĞLIK İLİŞKİSİNE BİR BAKIŞ: İBN SİNA ÖRNEĞİ

03.12.2022

Tıp ilmi, İslâm dini gelinceye kadar, bir takım sağlık kaidelerinin ve tecrübelerinin bir sanat olarak değerlendirildiği, tabiplerin usta-çırak usûlü ile yetiştirildiği ve dar anlamda hastalara çare arandığı bir meslekti. Fakat İslâm dini ile birlikte tıp ilmi, birden bire evrensel boyutlara...

DİN VE BİLİM İLİŞKİSİNE BİR BAKIŞ: İBN RÜŞD ÖRNEĞİ

26.11.2022

Kur’ân’da insanların yaşadıkları tecrübelerle ilgili olarak yer alan bilgiler, tabiî ve sosyal kanunları da içerir. Kur’ân bunu, “sünnetullah” kavramı ile ifade eder. İnsanoğlu ise , kainatta var olan bu tabîî ve sosyal kanunları, keşfetmeye, deneyimleri ile öğrenmeye ve açıklamaya çalışır....

DİNÎ YORUMLARDA BAĞLAYICILIK SORUNU

19.11.2022

Kur’ân’ın kendisine özgü bir dil yapısı ve üslubu mevcuttur. Lafızların seçilişi, dizilişi ve seçilmiş lafızlarla anlamların aktarılış biçimi, Kur’ân’ın eşsizliğini/ hem îcazını, hem de i’câzını ortaya koyar. Çünkü o, kaynağı itibariyle Allah’ın sözüdür ve her yönüyle mükemmellik taşır. İslâm hukukçularının...

KUR’AN’I ANLAMADA ARİSTO MANTIĞINA BİR ELEŞTİRİ: MUSA CARULLAH ÖRNEĞİ

12.11.2022

Kur’an’ı anlamada kullanılan mantık türü ile ilgili olarak görüş beyan eden ve bu konuda Aristo mantığına eleştiride bulunan bir çok bilim adamının olduğu görülmektedir. İmam Şâfiî, bu konuda ilk görüş beyan edenler arasında yer alır. Nitekim o, Aristo mantığının, Yunancanın...

“İHYÂU ULÛMİ’D DÎN” BİZE BİR MESAJ VERİYOR MU?

05.11.2022

İmam Gazzâlî, İslâm düşünce sistemine ve dinî ilimlere damgasını vuran nâdir şahsiyetlerden biridir. Çok yönlü ve renkli bir ilmî kişiliğe sahip olan Gazzâlî’nin en belirgin özelliği, dinî ilimlere yeni bir çehre kazandırması ve bu alanda yenilikçi bir anlayışa sahip olmasıdır. ...

BİR ANININ HATIRLATTIĞI DÜŞÜNCELER

29.10.2022

Anılar, gelecek nesillere aktarılan en değerli kültür hazinelerimiz arasında yer alır. Zira sürekli değişim ve dönüşümün yaşandığı günümüz dünyasında gençlerimiz, bir önceki neslin yaşadıklarını yaşamıyor, bilakis yenilenen ve gelişen hayat şartlarına göre hayatlarını yaşıyor ve yaşamak istiyor. Bu genç nesil,...

BİR KULLUK GÖSTERGESİ: NAMAZ

22.10.2022

İbadetler, Allah Teâlâ’nın koyduğu kurallara ve Hz. Peygamber’in uygulamalarına göre sırf Allah rızası için yapılan ve faydası da yapana ait olan kulluk göstergeleridir. Dolayısıyla kulluğun Allah’a dönük yönüne ibadet, insana dönük yönüne ahlak ve yeryüzüne dönük yönüne ise halifelik adı...

“SEVGİ”YE DAİR

15.10.2022

Sevgi, “İnsanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermeye yönelten duygu” diye tanımlanır. Bunun için de yönlendirilmesi ve geliştirilmesi gereken bir duygudur. Bu yönlendirme sayesinde Allah sevgisi, anne-baba sevgisi, eş ve çocuk sevgisi, vatan ve millet...

DİNÎ KURALLARIN “NİÇİN” İNİ DE BİLMEK

08.10.2022

Merak, insanda fıtrî bir duygudur ve “ Bir şeyi anlamak veya öğrenmek için duyulan istek” demektir. Bu nedenle insan, merak ettiği şeylerin aslını ve iç yüzünü bilmek ve öğrenmek ister. Zira “İnsan, özne olarak bilen bir varlıktır, bilmek ister… Kendini...

“TAHDÎS-İ Nİ’MET” : BİR ŞÜKÜR İFADESİ

01.10.2022

Şükür, insanın “Allah’tan veya insanlardan gelen nimet ve iyilikten dolayı minnettarlığını ifade etmesidir.” Ni’met de “bedel gözetilmeksizin yapılan iyilik” demektir. Tahdîs-i ni’met ise bir şükür ifadesi olarak “yapılan iyiliği anlatma” anlamını ifade eder. Dolayısıyla bir iyilikte, biri iyilik yapan,...

“KUR’AN-BİLİM İLİŞKİSİ”NE AKADEMİK YAKLAŞIMLAR

24.09.2022

“Kur’an-bilim ilişkisi”, sahası, sınırları ve konusu, genellikle lehinde ve aleyhinde olanların oluşturduğu kısmen fikrî ve kısmen de duygusal bir zeminde ele alınıp tartışıldığı için, sağlıklı fikrî bir zemine yeterince oturtulamamış gibi bir görünüm arz eder. Özellikle Din ve dünya ayrımının,...

NEDEN ORTAK BİR KÜLTÜR OLUŞTURAMIYORUZ?

17.09.2022

“Türkiye’de insanlar 6 saat televizyon izleyip 3 saat internete girerken sadece 1 dakikasını kitap okumaya ayırıyor. Kitap okumak Türk insanının ihtiyaç listesinde 235. sırada yer alıyor. En fazla kitap okuyan ülkelerin başında yüzde 21 oranıyla İngiltere ve Fransa var. Bun...

SADECE YAKINI DEĞİL UZAĞI DA GÖREBİLMEK

10.09.2022

Biri miyop, diğeri de hipermetrop olmak üzere iki önemli göz kusurundan söz edilir; bunlardan miyobun uzağı; hipermetrobun ise yakını iyi görememe kusuru olduğu bilinir. Dolayısıyla sadece yakını iyi görüp uzağı iyi görememek veya uzağı iyi görüp yakını iyi görememek, sağlıklı...

ALLAH KİME YARDIM EDER VE KİMİN İŞİNİ KOLAYLAŞTIRIR ?

03.09.2022

Bazı insanlar vardır,“ İşim rast gitmedi” der, üzülür. Bazı insanlar vardır, “Allah yardım etti, işim kolay oldu” der, sevinir ve şükreder. Kimi insan da Allah’ın yaratılışta kendisine verdiği akıl, zeka ve diğer yetilerini görmemezlikten gelerek, başarısını tıpkı Karun gibi elde...

ZOR ZAMANLARIMIZDA ÜMİTVAR OLABİLMEK

27.08.2022

İnsan, sâdece fizyolojik ihtiyaçlarının değil, aynı zamanda psikolojik ihtiyaçlarının da karşılanmasını ve kendine ait anlamlı bir hayatın olmasını ister. Anlamlı hayat, genellikle mutluluk içinde geçen hayat olarak algılanır. Zira insanoğlu, keder, elem ve acılardan ne kadar hoşlanmazsa; sevinç, mutluluk ve...

RUHLARIN GERİYE DÖNDÜĞÜ İNANCI VE İSLAM

20.08.2022

Ölen insanlara ait ruhların, zaman zaman dünyaya geldiği inancının, çok eskilere dayandığı ve bir hayli de yaygın olduğu görülüyor. Nitekim kimi insanların, “ölümden sonra ruhun yeniden insan bedenine girerek dünyaya tekrar gelmesi” demek olan reenkarnasyona/ tenasühe inandıkları; kimi...

SORU SORMA VE SORGULAMA

13.08.2022

Bir akademisyen olarak girdiğim sınıflarda öğrencilerime her zaman “Sorunuz var mı?” derdim. Bir gün yine bu soruyu sorduğumda, öğrencilerimden biri, “ Hocam, her defasında sorun var mı, sorun var mı diye, niye sorup duruyorsunuz? Siz bizim bir sorumuzun olup olmadığını...

Hz. PEYGAMBER’İN İSLÂM’I ANLATMA ÜSLÛBU

06.08.2022

Üslûp, “izlenen yol, benimsenen tarz” anlamına gelir. Bir diğer ifade ile üslûp, kişinin kendi duygu, düşünce ve heyecanlarını dile getirme şekli, dili kullanma biçimidir. İlmî, edebî, ilmî-edebî ve hatâbî çeşitleri mevcuttur. Her yazarın veya hatibin bir üslûbu vardır ve bu...

TOPLUMSAL YAPILARIN KISKACINDAKİ İNSAN

30.07.2022

Tarım toplumunun sosyo-ekonomik ve sosyo-politik yapısının, sosyolojik tanımıyla “cemaatçi toplum” modeline, sanayi ve bilgi toplumlarının sosyo-ekonomik, sosyo-politik yapısının ise “cemiyetçi toplum” modeline dayandığı; ekonomik, dinî ve siyasî alanlardaki yönetim biçimlerinin, kültür ve medeniyetlerin de bu yapıya uygun olarak şekillendirildiği görülüyor....

“MIŞ GİBİ” OLMAK VE YAŞAMAK

23.07.2022

Toplum içinde yaşamak zorunda olan insanın, sosyal, kültürel, siyasî, iktisadî, dinî vs. gibi bir çok alanda genel geçer anlayışlarla belli bir oranda uyum içinde olduğu, fakat kendine özgü bir hayat tarzının da bulunduğu görülüyor. Bu hayat tarzı, kimi insan için...

HAYA: AHLAKÎ OLGUNLUĞA KATKI YAPAN DUYGU

16.07.2022

Haya, “utanma, sıkılma, ar, namus, edep” olarak tanımlanır, bir başka ifade ile “Nefsin çirkin davranışlardan rahatsız olup onları terk etmesi” demektir. Nurettin Topçu bu duyguyu, onurun, haysiyetin insandaki bekçisi olarak, ifade eder. Ona göre “ Bu duygu sayesinde insan hem...

BAYRAMLIK: HAC ANILARI VE ARAFAT’TAKİ HİTÂBE

09.07.2022

2002 yılıydı. Diyanet İşleri Başkanlığı’ nın irşat ekibine dâhil olarak hacca gitmiştim. Mekke’de fetva ekibi ile birlikte irşat ekibine, alanı hayli geniş bir büro tahsis edilmişti. İrşat ekibi olarak çoğu zaman görev haricindeki zamanlarımızı burada geçiriyor, dinî ve ilmî sohbetlerde...

“DİN” TANIMININ DİNÎ DÜŞÜNCEYE YANSITILMASI SORUNU

02.07.2022

Tarihi süreç içinde “Din nedir?” sorusu hep sorulmuş, bakış açılarına ve yaklaşım tarzlarına göre farklı din tanımları yapılmıştır. Nitekim dini,” Akıl sahiplerini Peygamberin bildirdiği gerçekleri benimsemeye çağıran ilâhî bir kanun” olarak tanımlayanların yanında ; “Akıl sahibi şuurlu insanları, irade...

“DİNÎ DÜŞÜNCE” YE DAİR

25.06.2022

İnançlarımızı oluşturan, referanslarımızdır, hatta bundan öte o referanslarımızı anlama ve yorumlama tarzımızdır. Zira anlama ve yorumlama tarzımız, nasıl düşündüğümüzü ve nasıl anladığımızı tayin ve tespit eder. Bu nedenle doğru bir din anlayışı için doğru bir Kur’an tasavvuruna ve doğru bir...

İNSANIN KUR’AN’A NEDEN İHTİYACI VAR?

18.06.2022

İnsan, kendini motive edecek duygulara, varlıkları algılayacak duyu organlarına, akıl, zekâ ve irâde gibi yeteneklere sahip olan, sosyal bir varlıktır. Bu fıtrî yapısından dolayı da insan fizikî, sosyal ve psikolojik olaylardan etkilenmekte ve hangisinden daha fazla etkilenmiş ise, davranışlarını da...

“BATI MEDENİYETİ”NİN ETKİLERİ ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER

11.06.2022

Her medeniyet, kendi değerleri üzerine kurulur ve yükselir. Aslında medeniyet bir değerler sistemidir. Zira her medeniyetin temelinde mutlaka bir kültür mevcuttur. Bu nedenle kültürsüz bir medeniyetin varlığından söz edilemez. Her ne kadar medeniyetlerin bazı ortak yanları olsa da, farklı yanları...

MEHMET ÂKİF’E GÖRE MÜSLÜMANLARIN BEŞ TEMEL MESELESİ

04.06.2022

Ferid Kam, yakın dostu Mehmet Âkif’e yazdığı 30 Mayıs 1913 tarihli mektubunda, “İhtimal ki ‘san’at san’at içindir; san’attan maksat yine san’attır, san’atta dinî, ahlâkî siyasî bir gâye aramak abestir’ diye senin mesleğine i’tirâz edenler, onu hoş görmeyenler vardır. Fakat o...

BİR ANLAMA SORUNU: RASYONALİZASYON/AKLİLEŞTİRME

28.05.2022

Duygu, düşünce ve fikirler, kavramlarla ifade edilir. Her kavramda ise iki özellik bulunur. Bunlardan birincisi, o kavramın seçikliği, diğeri ise açıklığıdır. Kavramın seçikliği, var olanı diğer var olandan ayıran niteliktir. Bu nitelik, çerçeve olarak var olanın ifadesidir. İnsanı attan, nehri...

BİR HAYAT FELSEFEMİZ VAR MI?

21.05.2022

Hayat felsefesi, hayatı “anlama ve algılama” tarzımıza göre “niçin, neye göre ve nasıl yaşadığımızın bilincinde olmak” demektir. Daha açık bir ifade ile hayatımızı hangi kriterlere göre niçin ve nasıl yaşıyoruz? Sorularına vereceğimiz samimi cevaplar, bize bir hayat felsefemizin olup olmadığını...

“TAKVA”DAN NE ANLIYORUZ?

14.05.2022

Hacca giden bir Karadenizli, Kâbe’nin karşısında oturup namaz vaktini beklerken, kafile başkanı olan müftüye, Hz. Peygamber’in kaç defa hac yaptığını sorar; müftü de, “Bir defa” der. O hacı bir müddet sukut edip derin derin düşündükten sonra müftüye yönelerek, “Hocam, Peygamberimizin...

Sonraki sayfa »