Prof. Dr. Celal KIRCA

“DİN GÜNÜ” BİLGİSİNİN HAYATIMIZDA BİR ANLAMI VAR MI?

18.03.2023

İnsan-Kur’ân ilişkisinde iman, birinci merhaleyi; öğrenilen bilgilerin hayata yansıtılması ise ikinci merhaleyi teşkil eder. Dolayısıyla iradeli tercih ile öğrenme; öğrenme ile de öğrenilenlerin yaşanması arasında sıkı bir ilişki söz konusudur. Bu nedenle Kur’an, konumu itibariyle insan ürünü bilgilerin yanında ikinci...

İNSANA SÛFÎ BİR BAKIŞ: NECMEDDİN DÂYE ÖRNEĞİ

11.03.2023

Tarih boyunca düşünürler ve bilim adamları, “insan” ı tanıma ve tanımlama gayreti içinde olmuşlardır. Nitekim kimine göre insan, “hayvan-ı nâtık / konuşan canlı”; kimine göre “düşünen canlı”; kimine göre “eşref-i mahlukat/yaratılmışların en şereflisi”; kimine göre “ “homo ekonomikus/ ekonomik insan”;...

TAKDİRSİZ TENKİT: ABDULLATİF BAĞDADÎ ÖRNEĞİ

04.03.2023

“Takdirsiz tenkidin, tenkitsiz takdirin bir değeri yoktur” ilkesi, her çağ için geçerli bir kuraldır. Zira sadece bardağın boş tarafını görüp de dolu tarafını görmemezlikten gelmek, tenkitten amacın “üzüm yemek değil, bağcıyı dövmek” olduğu anlaşılır. Bu davranış tarzı, günümüzde olduğu kadar,...

“PİREYE KIZIP YORGAN YAKMAK”

25.02.2023

Her Müslüman, kulluk görevlerini yapabilmesi için İslam’ı öğrenmek ve yaşamakla yükümlüdür. Ne var ki bazı Müslümanların kulluk görevlerini yerine getirirken, farkında olarak veya olmayarak bu yükümlülüklerinden bir kısmına, özellikle de ahlakî değerlere riayet etmedikleri, dolayısıyla bu tür olumsuz davranışların vicdanları...

BİR “ZİHNİYET”(İN) ANALİZİ

18.02.2023

İnsanlar, genellikle gördükleri ve yaşadıkları olumsuzluklar karşısında “Neden bu hallere düştük? “diye birbirlerine sorma ihtiyacı hissederler, sonra da cevabını yine kendileri verirler. Verilen cevaplarda ise çoğu kez başkalarını suçlama ve havale etme tavrı görülür ve sonuçta bu tavır, vicdanları rahatlatan ...

“AİLE-GENÇLİK İLİŞKİLERİ” 2

11.02.2023

Prof. Dr. Adnan Ziyalar’ın, 1989 yılında Devlet Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi tarafından düzenlenen “Türk Toplumu ve Gençlik Sempozyumu” nda sunduğu “Aile-Gençlik İlişkileri” isimli tebliği. Geçen haftaki yazının devamı. g. Otorite kaybı, Aile-genç iletişimini olumsuz etkileyen çok önemli bir unsurdur. Atavik...

“AİLE-GENÇLİK İLİŞKİLERİ” 1

04.02.2023

“Aile-gençlik ilişkisi”, dün olduğu kadar bugün de toplumumuzun en önemli sorunlarından biridir ve sorun olmaya da devam etmektedir. Bu sorunun tek değil, bir çok sebebi bulunmaktadır. Bu sebepler, çok iyi araştırılıp iyi tahlil edilmedikçe, doğru bir teşhis konulamamakta, doğru teşhis...

BEN’DEN BİZ’E EVRİLEMEYEN ZİHNİYETİMİZ

28.01.2023

Zihniyet, “bir toplumda o toplumu oluşturan fertlerdeki düşünme biçimi, yöntemi ve anlayışını” ifade eder. Diğer bir deyişle “zihniyet, yerleşik düşünce kalıpları, değer yargıları, alışkanlıklar ve kültürel değerler gibi birçok değişkenin etkileşimiyle oluşan bir düşünme tarzıdır.” Bu düşünce tarzının temeline...

BİR YALAN TÜRÜ: İFTİRA

21.01.2023

İnsan onurunu yaralayan, saygısını, şerefini ve itibarını sarsan “iftira”, “Çamur at izi kalsın” anlayışına dayanır. Zira iftira, “Bir kimseye asılsız olarak suç, günah yahut kusur sayılan bir söz, davranış veya nitelik isnat etmek” demektir. Bu anlamın, Kur’an’daki karşılığı, “ifk” ve...

SORUMSUZLUĞA MAZERET ARAMAK

14.01.2023

İnsan; akıl, irade ve vicdan gibi yetilerle donatılmış sorumluluk sahibi sosyo-kültürel bir varlıktır. Bu sorumluluğun ayet ve hadislerdeki karşılığı ise “mes’ul” kavramıdır. Ancak Ahzâb suresinin 72. Ayetinde söz konusu bu sorumluluğun “ emanet” kavramıyla ifade edildiği de görülmektedir. Nitekim bu...

NERELERE SAVRULUYORUZ?

07.01.2023

Sosyal hayatımızı bir aysberge benzetecek olursak, bu buz dağının görünen kısmında, kadın ve töre cinayetleri, aldatmalar, hileli satışlar, adam kayırmalar, gençler arasında da gittikçe yaygınlaşmakta olan madde bağımlılığı vs. gibi daha pek çok olumsuz örneklerin bulunduğunu; içki, kumar, zina gibi...

MEHMET ÂKİF’İN KUR’ÂN TASAVVURU

31.12.2022

Kur’ân denilince ne anlıyoruz, zihnimizde ne gibi anlamlar canlanıyor? Zihnimizde canlanan bu anlamların, Allah tasavvurumuzla bir ilişkisi var mı? Varsa bu ilişkinin niteliği nedir? Bu sorulara tarihi süreç içinde verilen cevaplara bakıldığında Kur’ân tasavvurlarımızda bir problemin olduğu anlaşılıyor. Nitekim bu...

SÖZE Mİ YOKSA SÖYLEYENE Mİ BAKMALI?

24.12.2022

Sosyal ve ilmî faaliyetlere katılan insanların, daha çok neye önem verdiklerini ve odaklandıklarını hep merak etmişimdir. Bu nedenle de iştirak ettiğim ilmî toplantılarda ve sosyal içerikli faaliyetlerde buna özellikle dikkat ederdim. Yaptığım genel gözlemlerden edindiğim intibaa, kimi dinleyicilerin konuşmacıların kimliğine...

KUR’AN İYİLİĞİ NASIL TANIMLIYOR?

17.12.2022

“İyilik”, “Karşılık beklemeden yapılan yardım, lütuf, kerem ve ihsan” olarak tanımlanıyor, dolayısıyla iyilik yapan insana da “iyi insan” deniliyor. Bu nedenle insanların arzu ve isteklerini yerine getiren, onlara yardımda bulunan ve bir şekilde faydası dokunan herkes, günümüzde iyi insan olarak ...

DİNİ YORUMLARIN DEĞERİ SORUNU VE İMAM MATURİDÎ

10.12.2022

Her çağın kendine özgü sosyal, kültürel, siyasî, iktisadî ve dinî sorunları olmuştur. Bu sorunlardan her biri, diğerlerini de etkilemiş ve karmaşık bir ortamın oluşmasına zemin hazırlamıştır. Dolayısıyla her mezhep veya grup böyle bir ortamda , kendi dinî yorumlarını ve düşüncelerini...

İSLÂM VE SAĞLIK İLİŞKİSİNE BİR BAKIŞ: İBN SİNA ÖRNEĞİ

03.12.2022

Tıp ilmi, İslâm dini gelinceye kadar, bir takım sağlık kaidelerinin ve tecrübelerinin bir sanat olarak değerlendirildiği, tabiplerin usta-çırak usûlü ile yetiştirildiği ve dar anlamda hastalara çare arandığı bir meslekti. Fakat İslâm dini ile birlikte tıp ilmi, birden bire evrensel boyutlara...

DİN VE BİLİM İLİŞKİSİNE BİR BAKIŞ: İBN RÜŞD ÖRNEĞİ

26.11.2022

Kur’ân’da insanların yaşadıkları tecrübelerle ilgili olarak yer alan bilgiler, tabiî ve sosyal kanunları da içerir. Kur’ân bunu, “sünnetullah” kavramı ile ifade eder. İnsanoğlu ise , kainatta var olan bu tabîî ve sosyal kanunları, keşfetmeye, deneyimleri ile öğrenmeye ve açıklamaya çalışır....

DİNÎ YORUMLARDA BAĞLAYICILIK SORUNU

19.11.2022

Kur’ân’ın kendisine özgü bir dil yapısı ve üslubu mevcuttur. Lafızların seçilişi, dizilişi ve seçilmiş lafızlarla anlamların aktarılış biçimi, Kur’ân’ın eşsizliğini/ hem îcazını, hem de i’câzını ortaya koyar. Çünkü o, kaynağı itibariyle Allah’ın sözüdür ve her yönüyle mükemmellik taşır. İslâm hukukçularının...

KUR’AN’I ANLAMADA ARİSTO MANTIĞINA BİR ELEŞTİRİ: MUSA CARULLAH ÖRNEĞİ

12.11.2022

Kur’an’ı anlamada kullanılan mantık türü ile ilgili olarak görüş beyan eden ve bu konuda Aristo mantığına eleştiride bulunan bir çok bilim adamının olduğu görülmektedir. İmam Şâfiî, bu konuda ilk görüş beyan edenler arasında yer alır. Nitekim o, Aristo mantığının, Yunancanın...

“İHYÂU ULÛMİ’D DÎN” BİZE BİR MESAJ VERİYOR MU?

05.11.2022

İmam Gazzâlî, İslâm düşünce sistemine ve dinî ilimlere damgasını vuran nâdir şahsiyetlerden biridir. Çok yönlü ve renkli bir ilmî kişiliğe sahip olan Gazzâlî’nin en belirgin özelliği, dinî ilimlere yeni bir çehre kazandırması ve bu alanda yenilikçi bir anlayışa sahip olmasıdır. ...

BİR ANININ HATIRLATTIĞI DÜŞÜNCELER

29.10.2022

Anılar, gelecek nesillere aktarılan en değerli kültür hazinelerimiz arasında yer alır. Zira sürekli değişim ve dönüşümün yaşandığı günümüz dünyasında gençlerimiz, bir önceki neslin yaşadıklarını yaşamıyor, bilakis yenilenen ve gelişen hayat şartlarına göre hayatlarını yaşıyor ve yaşamak istiyor. Bu genç nesil,...

BİR KULLUK GÖSTERGESİ: NAMAZ

22.10.2022

İbadetler, Allah Teâlâ’nın koyduğu kurallara ve Hz. Peygamber’in uygulamalarına göre sırf Allah rızası için yapılan ve faydası da yapana ait olan kulluk göstergeleridir. Dolayısıyla kulluğun Allah’a dönük yönüne ibadet, insana dönük yönüne ahlak ve yeryüzüne dönük yönüne ise halifelik adı...

“SEVGİ”YE DAİR

15.10.2022

Sevgi, “İnsanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermeye yönelten duygu” diye tanımlanır. Bunun için de yönlendirilmesi ve geliştirilmesi gereken bir duygudur. Bu yönlendirme sayesinde Allah sevgisi, anne-baba sevgisi, eş ve çocuk sevgisi, vatan ve millet...

DİNÎ KURALLARIN “NİÇİN” İNİ DE BİLMEK

08.10.2022

Merak, insanda fıtrî bir duygudur ve “ Bir şeyi anlamak veya öğrenmek için duyulan istek” demektir. Bu nedenle insan, merak ettiği şeylerin aslını ve iç yüzünü bilmek ve öğrenmek ister. Zira “İnsan, özne olarak bilen bir varlıktır, bilmek ister… Kendini...

“TAHDÎS-İ Nİ’MET” : BİR ŞÜKÜR İFADESİ

01.10.2022

Şükür, insanın “Allah’tan veya insanlardan gelen nimet ve iyilikten dolayı minnettarlığını ifade etmesidir.” Ni’met de “bedel gözetilmeksizin yapılan iyilik” demektir. Tahdîs-i ni’met ise bir şükür ifadesi olarak “yapılan iyiliği anlatma” anlamını ifade eder. Dolayısıyla bir iyilikte, biri iyilik yapan,...

“KUR’AN-BİLİM İLİŞKİSİ”NE AKADEMİK YAKLAŞIMLAR

24.09.2022

“Kur’an-bilim ilişkisi”, sahası, sınırları ve konusu, genellikle lehinde ve aleyhinde olanların oluşturduğu kısmen fikrî ve kısmen de duygusal bir zeminde ele alınıp tartışıldığı için, sağlıklı fikrî bir zemine yeterince oturtulamamış gibi bir görünüm arz eder. Özellikle Din ve dünya ayrımının,...

NEDEN ORTAK BİR KÜLTÜR OLUŞTURAMIYORUZ?

17.09.2022

“Türkiye’de insanlar 6 saat televizyon izleyip 3 saat internete girerken sadece 1 dakikasını kitap okumaya ayırıyor. Kitap okumak Türk insanının ihtiyaç listesinde 235. sırada yer alıyor. En fazla kitap okuyan ülkelerin başında yüzde 21 oranıyla İngiltere ve Fransa var. Bun...

SADECE YAKINI DEĞİL UZAĞI DA GÖREBİLMEK

10.09.2022

Biri miyop, diğeri de hipermetrop olmak üzere iki önemli göz kusurundan söz edilir; bunlardan miyobun uzağı; hipermetrobun ise yakını iyi görememe kusuru olduğu bilinir. Dolayısıyla sadece yakını iyi görüp uzağı iyi görememek veya uzağı iyi görüp yakını iyi görememek, sağlıklı...

ALLAH KİME YARDIM EDER VE KİMİN İŞİNİ KOLAYLAŞTIRIR ?

03.09.2022

Bazı insanlar vardır,“ İşim rast gitmedi” der, üzülür. Bazı insanlar vardır, “Allah yardım etti, işim kolay oldu” der, sevinir ve şükreder. Kimi insan da Allah’ın yaratılışta kendisine verdiği akıl, zeka ve diğer yetilerini görmemezlikten gelerek, başarısını tıpkı Karun gibi elde...

ZOR ZAMANLARIMIZDA ÜMİTVAR OLABİLMEK

27.08.2022

İnsan, sâdece fizyolojik ihtiyaçlarının değil, aynı zamanda psikolojik ihtiyaçlarının da karşılanmasını ve kendine ait anlamlı bir hayatın olmasını ister. Anlamlı hayat, genellikle mutluluk içinde geçen hayat olarak algılanır. Zira insanoğlu, keder, elem ve acılardan ne kadar hoşlanmazsa; sevinç, mutluluk ve...

Sonraki sayfa »